Adalet Cimcoz Biyografisi
Türk dublaj ustası, çevirmen
25 Temitbahir’de doğan Adalet Cimcoz’un , annesi Alman, babası topçu subayı bir Türk’tür. Babası Boğazlar Komutanı Miralay Hüseyin Tayfur; annesi ise aslen Alman olup Müslümanlığı kabul etmiş Aliye Hanım’dı. Miralay Hüseyin Tayfur, Osmanlı Ordusu’na top almak için gittiği Almanya’daki bir baloda tanışmıştı Aliye Hanım ile… Altı yaşındayken ailesi Almanya’ya göç etti. İlköğrenimini 1921’de tamamladıktan sonra Almanya’ya gidip Ortaokul ve lise öğrenimini orada tamamladı. Dönünce ağabeyi Ferdi Tayfur’la birlikte 1931 yılında dublaj yapmaya başlayan Cimcoz, Türk sinemasının önde gelen kadın oyuncularından Belgin Doruk, Türkan Şoray, Fatma Girik, Filiz Akın, Muhterem Nur, Sezer Sezin, Neriman Köksal, Zeynep Sırmalı, Ayfer Feray gibi birçok sanatçıyı uzun yıllar beyazperde de seslendirdi.
O günlerde Toprak Mahsulleri Ofisinde mütercim (çevirmen) olan Adalet Cimcoz, dublajcılığı bir raslantı sonucu başladı. 1931’de Ferdi Tayfur (O yıllarda Lorel Hardy‘i seslendirirdi) eşi Melek Kobra ile İpek Film stüdyosunda seslendirme yapmaktadırlar. Melek’in hastalandığı bir gün Ferdi Tayfur kız kardeşini çağırır. Böylece Adalet Cimcoz‘un seslendirme çalışmaları başladı. İlk seslendirdiği film ise ‘King Kong’ olur. Resmi bir kurumda da çalıştığı için adı Seniye Sonku olarak kayıtlara geçer.
Adalet Cimcoz Resim yapmadı, seramikle uğraşmadı ama 1951‘de Maya Sanat Galerisi’ni Beyoğlu‘nda kurdu ve yönetti. Bu çağdaş sanatın gelişimine katkı sağlayan mekanlardan biri ve Türkiye’de açılan ilk özel galeridir. Galeri beş yıl boyunca ayakta kalmayı başardı.
Almanca ‘dan unutulmaz çevirileri başarıyla yaptı. Fitne Fücur imzasıyla yıllarca dedikodu yazıları yazdı. Gazetecilik yaptı. Türkiye’nin ilk dedikodu yazarlarındandı. Hafta, Salon, Tasvir, Aydede, Tef gibi dergilerde sözünü sakınmayan yazılar yazdı. Türkiye’nin ilk dedikodu yazarlarındandı. Kim, kimle, nerede, ne yaptıysa onun dilinden kaçmadı. Köşesinin adı ‘Fitne Fücur’du.
Yeditepe, Varlık, Yeni Ufuklar dergilerine (1950-1970), şiir, öykü ve kitap tanıtımı yazıları da yazan Adalet Cimcoz , Alman edebiyatından (Bertolt Brecht, Franz Kafka, B. Traven, Georg Büchner, T.Dery vb.) çeviriler yaptı. Franz Kafka’dan Milena’ya Mektuplara Türk Dil Kurumu 1962 (en iyi çevirmen ) Çeviri ödülü’nü kazandı.
1936′dan ölümüne dek seslendirme sanatçısı olarak çalıştı.
Adalet Cimcoz‘a dostları “Ada” diye seslenirlermiş.
Adalet Cimcoz dönemin ünlü avukatı Mehmet Ali Cimcoz ile 1930 da evlendi.
Ünlü dublaj sanatçısı ve yazar Adalet Cimcoz 13 Mart 1970’te İstanbul’da 60 yaşında kanserden öldü. Mine Söğüt, Adalet Cimcoz’un yaşam öyküsünü YKY’dan çıkan bir kitapta ele almıştır. Gazeteci Mine Söğüt, Adalet Cimcoz’un ölümünden sonra sahaf vitrinlerine düşen fotoğraflarını toparlayarak “Adalet Cimcoz: Bir Yaşam Öyküsü Denemesi” adlı kitabı yazdı.
Adalet Cimcoz Eserleri:
Çeviri:
Ölüm Gemisi (B. Traven, roman, 1957),
Sezuanın İyi İnsanı (B. Brecht, oyun ve üç öykü, 1961),
Milena’ya Mektuplar (Franz Kafka, 1961),
Dinamit (B. Traven, öyküler, 1963),
Leonce ile Lena (Georg Büchner, oyun, 1963),
Galileo Galilei (B. Brecht, oyun, 1963),
On Dakka Sonra Buffalo (Günter Grass, 1964),
Bay Puntila ile Uşağı Matti (B. Brecht, oyun, 1965),
Eğlentili Bir Gömme Töreni (Tibor Dery, öyküler, 1967),
Kafka’nm Sevgilisi Milena (Margarete Buber-Neumann, 1967),
Adanmış Topraklar Üstünde (sosyal taşlama, Efraim Kişon, 1969).
