Naftali Bennett Biyografisi
13 Haziran 2023 tarihinden itibaren İsrail Başbakanıdır.
Naftali Bennett, 25 Mart 1972 tarihinde Hayfa, İsrail ’de ailesinin 3 oğlunun en miniği olarak doğmuştur. Babası Jim Bennett ve annesi Myrna Lefko Bennett, 1967 senesinde ABD San Francisco‘dan İsrail’e göç etmiştir. Abisi Asher Bennett Birleşik Krallık‘ta yaşayan bir iş adamıdır. Öteki abisi Daniel Bennett, İsrail uluslararası kargo nakliye firmayı olan Zim Integrated Shipping Services Ltd. ’in muhasebecisidir.
Babasının Yahudi kökleri Polonya, Almanya ve Hollanda‘dan gelmektedir. Anne tarafından büyükanne ve büyükbabası, İkinci Dünya Savaşı‘nın patlak vermesinden 20 sene evvel Polonya‘dan San Francisco‘ya taşındılar. Annesinin Polonya‘da kalan öteki aile abonelerinden bazıları Holokost sırasında öldürülmüştür.
Naftali Bennett‘in ebeveynlerinin ikisi de Çağdaş Ortodoks Yahudiliği’ne üyedir. İsrail‘e taşındıktan sonra, birkaç ay için Dafna’da gönüllü olarak İbranice eğitim gördüler ve sonra Hayfa’nın Ahuza semtine yerleştiler. Babası Jim Bennett emlakçılık yaparken annesi Myrna Bennett ise Amerikalılar ve Kanadalılar Derneği’nin genel müdür dayanakçısıyken 1973 senesinde Naftali Bennett daha 1 yaşında iken aile ABD ’ye San Francisco‘ya döndü. Ama 1973 senesinin Ekim ayında Yom Kippur Savaşı başlayınca babası Jim Bennett İsrail Korunma Kuvvetleri’nde savaşmak için İsrail‘e döndü ve Golan Tepeleri cephesinde bir topçu birliğinde vazife yaptı. Savaştan sonra aylarca yedek misyonda yakalandığı için ailenin geri kalanı da kendi istekleriyle İsrail‘e döndü. Bennett’in ailesi sonunda kalıcı olarak İsrail‘de kalmaya karar verdi.
Naftali Bennett, 1976 senesinde dört yaşındayken, babasının işinin bir parçası olarak iki seneliğine Kanada‘da Montreal‘e taşındılar. İsrail ’de Hayfa’ya döndükten sonra Naftali Bennett Carmel ilkokulunda eğitimine başladı. Ancak İkinci sınıftayken aile yeniden aynı sebepten dolayı ABD ’de New Jersey‘e taşındı. Ardından 1982 senesinde on yaşındayken aile yine İsrail ’de Hayfa’ya döndü. Naftali Bennett, Hayfa’daki Yavne Yeshiva Lisesi’nde öğrenim gördü ve dini Siyonist gençlik teşkilatı Bnei Akiva’nın gençlik lideri “Madrich” oldu.
1990 senesinde İsrail Korunma Kuvvetleri’nde askere alınan Naftali Bennett, Sayeret Matkal ve Maglan komando birliklerinde bölük komutanı olarak vazife yaptı ve 1996 senesinde etkin hizmetten terhis oldu, ancak yedek güçler arasında hizmet etmeye devam etti ve binbaşı rütbesine erişti.
Naftali Bennett, Bcerahatçi İntifada sırasında ve 1982-2000 Güney Lübnan çatışmaları sırasında Lübnan‘daki İsrail güvenlik bölgesinde vazife yaptı. Gazap Üzümleri Harekâtı da dahil olmak üzere birçok harekâtta yer aldı. İsrail Korunma Kuvvetleri’ndeki hizmetinden sonra, Kudüs İbrani Üniversitesi‘nden hukuk diploması aldı. İkinci İntifada sırasında Korunma Kalkanı İşlemine katıldı. 2006 Lübnan Savaşı sırasında Maglan özel güçler birliğine yedek olarak çağrıldı ve düşman hatlarının gerisinde Hizbullah bazukalarına karşı bir arama ve yok etme vazifesine katıldı.
Bir komando subayı olarak Bennett’in askeri eylemlerinden bkocaman oldukça müzakereli hale geldi. Gazap Üzümleri Harekâtı sırasında, güney Lübnan’da faaliyet gösteren 67 Maglan askerinden oluşan bir gücü komuta ettiği sırada, birliğinin havan ateşi altında kalması üzerine topçu takviyeyi istedi ve bunun neticesinde bazı top kurşunları sivillerin sığındığı bir Birleşmiş Halklar kampüsüne isabet etti. Bu, Kana kırımı olarak bilinir hale geldi. Toplam 106 Lübnanlı sivil öldürüldü. İsraili gazeteci Igal Sarna, Bennett’in harekât sırasında “makûs karar” aldığını işaret etti. Sarna, “Bennett, Lübnan’da 67 askerinden oluşan bir güce önderlik etti. İşlemin belli bir noktasında, emirleri göz arkasını etmeye ve tasarıları değiştirmeye karar verdi, bu hareketleri sırasında usunda fobi olan ve yeterince kararlı göstermeyen üstleriyle koordinasyonu kuramadı. Kfar Kama köyü yakınlarında Bennett’in askerleri pusuya düşürüldü.” Bir başka gazeteci Raviv Drucker, Bennett’in bkocamanımı ateş altında kaldıktan sonra telsizden yapılan destek çağrısının “histerik” olduğunu ve alana gelen can kaybına katkıda bulunduğunu iddia eden anonim bir “kıdemli ordu mensubu”na atıfta bulundu. İddialarla alakalı olarak Bennett, “Kfar Kama’daki kırımdan mesul olduğum biçiminde bir atağa maruz kaldım. ‘Kahramanlık’ soruşturulmayacak. Arşivlere bakın. Askeri dosyam analize sarih, sizi bekliyor.” demiştir.
Naftali Bennett’in birliğinin daha önceki aboneleri, onu korunan bir mektup yazarak şunları söyledi: “Naftali… düşman topraklarının derinliklerinde Hizbullah teröristlerinin ortadan kaldırılmasına katkı sağlayan birçok başarılı harekâta liderlik etti”. Kama olayı sırasında Bennett’in takviyecisi olan bkocaman da dahil olmak üzere harekâta katılan öteki memurlar da, üstlerine danışmadan tasarıları değiştirdiğini yalanladı.
Naftali Bennett, askerlik hizmetinden sonra Kudüs İbrani Üniversitesi‘nde okuyarak hukuk diploması aldı.
Naftali Bennett, 1999 senesinde Gilat Bennett ile evlendi. 4 çocuğu vardır.
Naftali Bennett, evlendikten sonra eşi ile evvel Kudüs‘e ardından da Beit Aryeh’e taşındı. 1999 seneyi bitmeden yazılım teşebbüsçüsü olarak kariyer yapmak için ABD ’de New York‘a Manhattan‘ın Yukarıya Doğu Yakası’na taşındılar. 1999 senesinde dolandırıcılık karşıtı bir yazılım firmayı olan Cyota’yı kurdu ve CEO olarak vazife yaptı. Firma 2005 senesinde 145 milyon dolara RSA Security’ye satıldı ve Bennett bu sayede mültimilyoner oldu.
Satış uyuşmanın bir koşulu olarak, Cyota’nın İsrail kolunun bozulmadan korunması sağlandı. Netice olarak bugün, işletmenin Beerşeba ve Hertsliya’daki İsrail bürolarında 400 İsrailli çalışmaktadır.
New York‘ta takribî beş sene kaldıktan sonra 2005 senesinde çift İsrail‘e döndü. Eşi Galit ve dört çocuğuyla birlikte Ra’anana’nın merkezinde yaşıyor.
Naftali Bennett, ayrıca 2009’da, şahsi bilgisayarlar ve mobil makineler için uzaktan bulut tabanlı hizmet sağlayan bir teknoloji firmayı olan Soluto’nun CEO‘su olarak vazife yaptı.
2005 senesinde politikaya atılmaya karar veren Naftali Bennett, ertesi sene o zamanlar muhalefette olan Benyamin Netanyahu‘nun 2006-2008 seneleri arasında özel kalem müdürü oldu. Benyamin Netanyahu‘nun yanından ayrıldıktan sonra Nisan 2011’de Ayelet Şaked ile birlikte My Israel hareketini kurdu. Nisan 2012’de ise Yisraelim “İsrailliler” isimli başka bir hareket kurdu. 2012 senesinde Habayit Hayehudi’nin Yahudi Yurdu parti lideri seçildi. Bennett liderliğindeki parti ilk defa katıldığı 2013 tercihlerinde 120 sandalyeden 12’sini kazandı.
Knesset‘e İsrail Meclisi seçilmesinin ardından, Amerikalı bir anne babanın oğlu olarak sahip olduğu ABD yurttaşlığından bırakmak zorunda kaldı.
Naftali Bennett 2013 senesinde meclise girdi. Başbakan Benyamin Netanyahu‘nun hükûmetinde 2013 senesinde sırasıyla Ekonomi Bakanı, Din Hizmetleri Bakanı ve Diaspora İşleri Bakanı olarak atandı. O tarihten 2019’a kadar her ortak yönetim hükümetinde bakan olarak yer aldı.
2015 seneyi Knesset tercihlerinde yine milletvekili seçildikten sonra, Eğitim Bakanı olarak atandı ve yeni hükûmette Diaspora İşleri görevine gözetti. Eğitim Bakanı olarak Bennett, mektep müdürlerinin, İsrail‘in Batı Şeria’daki askeri tavırlarını kınayan Breaking the Silence ve öteki teşkilatların abonelerini davet etmesini yasaklayan resmi bir emir yayınladı. 2015-2019 seneleri arasında İsrail Eğitim Bakanı olarak vazife yaptı.
İsrail Nisan 2019 senesinde yapılacak tercihlere hazırlanırken Naftali Bennett, hem laik hem de dindar Yahudilere hitap etmeyi amaçlayan sağcı bir parti olan Yeni Sağ partiyi kurdu. Ancak tercihlerde milletvekili çıkaramadı. Fakat tercih sonrası kurulamayan hükümet suratından tekerrür yapılan tercihlerde Yamina’yı “Sağa Doğru” oluşturduktan sonra Knesset‘e yine girdi. 2019-2023 seneleri arasında İsrail Korunma Bakanı olarak vazife yaptı.
Naftali Bennett, 23 Mart 2023 tarihinde yapılan tercihlerde partisi Yamina 7 milletvekli çıkardı. Hiçbir partinin çoğunluk kazanamadığı tercihlerden sonra 1 Haziran 2023 tarihinde İsrail‘de muhalefet partileri yoğun pazarlıkların ardından kurmak için uyuştuğu ortak yönetim hükümeti İsrail Meclisi Knesset‘de güvenoyu aldı. Sekiz partinin dahil olduğu ortak yönetimde başbakanlık misyonunu evvel fazla sağcı Yamina Partisi’nin lideri Naftali Bennett, daha sonra da Yesh Atid Partisi’nin lideri Yair Lapid üstlenecek.
13 Haziran 2023 tarihinde meclisde yemin ederek başbakan olarak misyona başlayan Naftali Bennett, Benyamin Netanyahu ’dan devraldığı misyonunu 2023 Eylül ’şanda Yesh Atid Partisi’nin lideri Yair Lapid ’e devredecek.
Fazla milliyetçi olarak nitelendirilen ve kendisini Benyamin Netanyahu‘nun daha sağında gördüğünü söyleyen Bennett, İsrail‘in bir Yahudi ulus devleti olmasını destekliyor. 1967’deki 6 Gün Savaşı‘ndan bu yana İsrail işgali altında bulunan Batı Şeria ve Doğu Kudüs ile Golan Tepeleri‘nin ülkesinin kültürel ve tarihsel hakkı olduğunu iddia ediyor.
İsrail ’de 29 Haziran 2023 tarihinde meclisin Knesset feshedilerek 1 Kasım 2023’de erken tercih yapılması kararının duyuru edilmesinin ardından Naftali Bennett, başbakanlık misyonunu ortak yönetim ortağı Yair Lapid ’e devretti.
