13 Mayıs tarihinde yaşanan doğumlar, vefatlar ve önemli olaylar, “Tarihte bugün ne oldu?” başlığı ile yurttaşlar tarafından büyük bir merakla inceleniyor. Peki, tarihte bugün ne oldu 13 Mayıs ? 13 Mayıs’ta ne oldu? Kim doğdu, kim can verdi? Ayrıntılar haberimizde…
TARİHTE BUGÜN NE OLDU 13 MAYIS?
1277 – Karamanoğlu Mehmet Bey, Konya şehrini Karamanoğulları topraklarına kattı ve Türkçeyi resmî dil ilan etti.
1846 – Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, hudut devriyelerine baskın yapılmasını bahane göstererek, Meksika’ya savaş ilan etti.
1888 – Brezilya’da kölelik kesin olarak kaldırıldı. Kanunun çıkmasında; kölelik karşıtı eylemlerin yanı gizeme, köle sahibi olmanın, yeni gelen Avrupalı muhacirleri çalıştırmaktan daha giderli olmasının da etkisi vardı.
1915 – Çanakkale’de, Binbaşı Ahmet Bey komutasındaki Muavenet-i Milliye Muhribi, HMS Goliath zırhlısını torpilleyerek batırdı.
1919 – İzmir’in işgal edileceğine ilişkin Venizelos’un beyannamesi, Aya Fotini Kilisesi’nde Yunan Albay Mavrudis tarafından yerli Rumlara okundu.
1920 – Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti, 9-13 Mayıs tarihleri arasında, 217 abone ile bir araya gelen ve bölge ile ilgili net kararların alındığı “İkinci Büyük Edirne Kongresi”ni yaptı.
1929 – İran’ın Horasan bölgesinde zelzele oldu: Takribî 3000 kişi can verdi.
1940 – Birleşik Kraliyet Başbakanı Winston Churchill ünlü konuşmasını yaptı: “Size acı, kan, ter ve gözyaşından başka vadedecek bir şeyim yok.”
1949 – Yazar Rıfat Ilgaz, Cumhurbaşkanı’na hakaretten üç sene, Mısır Kralı ve İran Şahı’na hakaretten yedi ay, Aziz Nesin de Mısır Kralı ve İran Şahı’na yayın yoluyla hakaretten yedi ay hapis cezası aldı.
1950 – Ereğli Kömür Şirketleri’nde Türkiye’nin ilk siyasal grevi yapıldı.
1955 – Türkiye Demir Çelik Şirketleri ile Türkiye Selüloz ve Kağıt Şirketleri Selüloz Ve Kâğıt Sanayii Kurumu heyetti.
1958 – Velcro, marka olarak tescillendi.
1965 – Batı Almanya, İsrail’i tanıdı. Karar nedeniyle dokuz Arap ülkesi, Batı Almanya ile ilişkisini kesti.
1975 – Başbakan Süleyman Demirel, Vural Önsel isimli bir kişinin hücumuna uğradı. Demirel’in burun kemiği kırıldı.
1979 – Başbakan Bülent Ecevit, iş çevrelerinin Hükümet’e karşı tavrını eleştirerek, “yeterli dayanak ve kredi sağlama eşiğine gelmişken bıçaklanıyoruz. Kendimizi yabancılara haksız yere jurnal ediyoruz.” dedi.
1981 – İskenderun’da 9 Haziran 1980’de sağ görüşlü Sulhi Adsoy’u öldüren sol görüşlü militan Ali Aktaş Ağtaş, vefat cezasına çarptırıldı.
1981 – Papa II. Jean Paul, Mehmet Ali Ağca tarafından Roma’da vurularak yaralandı.
1994 – Eski İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi İSKİ Genel Müdürü Ergun Göknel, klor yolsuzluğu davasında 8 sene 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1996 – DYP Genel Başkanı Tansu Çiller’in, dolandırıcılıktan suçlanan Selçuk Parsadan’a örtülü tahsisattan 5,5 milyar lira verdiği iddia edildi.
1997 – İçişleri Bakanlığı, 1993’te öldürülen Uğur Mumcu’nun ailesine, 9,5 milyar liralık maddi tazminat ödedi.
1998 – Memur Sendikaları Yasa Tasarısı’nı protesto eden memurlar hakkında, adli tarihin en geniş kapsamlı soruşturması açıldı.
2000 – Ankara Sincan’da tarlaya vazgeçilmiş halde çok miktarda patlayıcı ve silah ele geçirildi. Patlayıcı ve silahların, yasa dışı Tevhid Selam teşkilatı üyeyi Necdet Yüksel tarafından vazgeçildiği belirlendi. Yüksel, Ahmet Taner Kışlalı’nın taşıtına bomba koyduğunu da itiraf etti.
2007 – Fenerbahçe, kuruluşunun 100. senesinde şampiyonluğa erişti.
2009 – Beşiktaş, Fenerbahçe’yi 4-2 yenerek Türkiye Kupası’nı kazandı.
2010 – MÜSİAD Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, tarihte ilk defa Tüsiad’ı ziyaret etti. Ziyaret, medyada “Tarihi Buluşma” olarak nitelendirildi.
2014 – Soma Kömür Şirketleri A.Ş. tarafından işletilen bir madende çıkan yangın neticesinde, 301 maden işçisi hayatını kaybetti, 80 işçi yaralandı.
DOĞANLAR
1638 – Richard Simon, Fransız katolik tefsirci, teolog, filozof ve tarihçi ö. 1712
1655 – XIII. İnnocentius, Katolik Kilisesi’nin 244. dini lideri ö. 1724
1699 – Sebastião José de Carvalho e Melo, Portekizli devlet adamı ö. 1782
1713 – Alexis Clairaut, Fransız matematikçi ö. 1765
1717 – Maria Theresia, Habsburg hanedanı İmparatoriçesi ö. 1780
1753 – Lazare Carnot, Fransız asker ve devlet adamı ö. 1823
1792 – Papa IX. Pius, Katolik Kilisesi dini lideri en uzun vakit karar süren ö. 1878
1840 – Alphonse Daudet, Fransız yazar ö. 1897
1857 – Ronald Ross, İngiliz hekim ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Mükâfatı sahibi ö. 1932
1869 – Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve Milletvekili ö. 1944
1880 – Enis Akaygen, Türk siyasetçi ve diplomat ö. 1956
1882 – Georges Braque, Fransız ressam ve heykeltıraş ö. 1963
1888 – Inge Lehmann, Danimarkalı sismolog ö. 1993
1894 – Ásgeir Ásgeirsson, İzlanda’nın 2. Cumhurbaşkanı ö. 1972
1907 – Daphne du Maurier, İngiliz hikâye, roman ve reyin yazarı ö. 1989
1919 – Pierre Sudreau, Fransız siyasetçi ve direnişçi ö. 2012
1919 – Vedat Türkali, Türk şair ve yazar ö. 2016
1922 – Beatrice Arthur, Amerikalı aktris ve şarkıcı ö. 2009
1927 – Herbert Ross Amerikalı oyuncu, koreograf, rejisör ve imalci ö. 2001
1928 – Édouard Molinaro, Fransız film rejisöri ve senarist ö. 2013
1937 – Roger Zelazny, Polonya asıllı Amerikalı yazar ö. 1995
1939 – Harvey Keitel, Amerikalı oyuncu
1940 – Bruce Chatwin, İngiliz romancı ve gezi yazarı ö. 1989
1941 – Senta Berger, Avusturyalı aktris
1941 – Ritchie Valens, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve söz yazarı ö. 1959
1942 – Pál Schmitt, Macar sporcu ve siyasetçi
1944 – Hacıbala Abutalibov, Azerbaycanlı siyasetçi
1945 – Sam Anderson, Amerikalı Oyuncu
1945 – Lasse Berghagen, İsveçli şarkıcı, şarkıyazarı ve müzisyen
1945 – Kathleen Neal Cleaver, Amerikalı hukuk profesörü ve Kara Panter Partisi aktivisti
1949 – Zoë Wanamaker, Amerikan doğumlu İngiliz aktris
1950 – Daniel Kirwan, İngiliz blues-rock gitaristi, şarkıcı ve söz yazarı ö. 2018
1950 – Stevie Wonder, Amerikalı şarkıcı ve besteci
1954 – Recep Aktuğ, Türk şarkıcı ve oyuncu ö. 2023
1954 – Johnny Logan, İrlandalı şarkıcı ve besteci
1955 – Perviz Meşkatyan, İranlı santuri, müzisyen, besteci, tahlilci ve öğretim görevlisi ö. 2009
1956 – Vjekoslav Bevanda, Bosnalı Hırvat politikacı ve Bosna-Hersek eski Başbakanı
1957 – Alan Ball, Akademi mükâfatlı senarist, rejisör, imalci ve oyuncu
1957 – Claudie Haigneré, Fransız astronot, bilim insanı ve siyasetçi
1957 – Stefano Tacconi, İtalyan futbolcu
1958 – Sibel Egemen, Türk ses sanatçısı
1961 – Dennis Rodman, Amerikalı basketbol oyuncusu
1964 – Stephen Colbert, Amerikalı politik satirist, oyuncu, komedyen ve yazar
1964 – Ronnie Coleman, Amerikalı beden geliştiricisi
1965 – Lari White, Amerikalı country müziği sanatçısı ve oyuncu ö. 2018
1967 – Chuck Schuldiner, Amerikalı gitarist ve vokalist ö. 2001
1967 – Melanie Thornton, Amerikalı şarkıcı ö. 2001
1968 – Sonja Zietlow, Alman televizyon sunucusu ve televizyon üretimcisi
1970 – Buckethead, Amerikalı müzisyen
1972 – Defne Halman, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı
1977 – Samantha Morton, İngiliz oyuncu
1978 – Mike Bibby, Amerikalı basketbol oyuncusu
1979 – Carl Philip, İsveç prensi
1980 – Sarp Akkaya, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1981 – Nicolás Frutos, Arjantinli futbolcu ve günümüzde teknik direktör
1981 – Boncuk Yılmaz, Türk oyuncu ve İstanbul Kraliyet Tiyatrosu oyuncusu
1982 – Oguchi Onyewu, Nijerya asıllı Amerikalı Futbolcu
1985 – Oğuzhan Koç, Türk oyuncu ve şarkıcı
1986 – Alexander Rybak, Norveçli şarkıcı
1986 – Robert Pattinson, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1987 – Candice Accola, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1987 – Antonio Adán, İspanyol futbolcu
1987 – Candice King, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1987 – Hunter Parrish, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1988 – Hakan Ate, Türk futbolcu
1991 – Francisco Lachowski, Brezilyalı model
1993 – Romelu Lukaku, Kongo asıllı Belçikalı futbolcu
1993 – Debby Ryan, Amerikalı aktris ve şarkıcı
1993 – Tones and I olarak tanınan Avustralyalı şarkıcı ve söz yazarı
ÖLÜM EDENLER
MÖ 34 -Gaius Sallustius Crispus, Romalı tarihçi d. MÖ 86
1573 – Takeda Shingen, Geç Sengoku döneminde Japonya’da seçkin ve saygın daimyo d. 1521
1782 – Daniel Solander, İsveçli botanikçi d. 1733
1809 – Molla Veli Vidadî, Azeri şair ve din adamı d. 1709
1832 – Georges Cuvier, Fransız bilim insanı d. 1769
1835 – John Nash, İngiliz mimar d. 1752
1871 – Daniel Auber, Fransız besteci d. 1782
1878 – Joseph Henry, Amerikalı fizikçi d. 1797
1884 – Cyrus McCormick, Amerikalı mucit ve tarım makineleri üreticisi d. 1809
1885 – Friedrich Gustav Jakob Henle, Alman hekim d. 1809
1904 – Gabriel Tarde, Fransız yazar, sosyolog, kriminolojist ve sosyal psikolog d. 1843
1916 – Sholom Aleichem, Ukraynalı Yidiş dili yazarı d. 1859
1921 – Jean Aicard, Fransız roman ve reyin yazarı ve şair d. 1848
1930 – Fridtjof Nansen, Norveçli gezgin, bilim adamı, diplomat ve Nobel Barış Mükâfatı sahibi d. 1861
1938 – Charles Edouard Guillaume, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Mükâfatı sahibi d. 1861
1939 – Mark Lambert Bristol, Amerikalı asker d. 1868
1956 – Aleksandr Fadeyev, Sovyet yazardır d. 1901
1961 – Gary Cooper, Amerikalı sinema oyuncusu d. 1901
1974 – Jaime Torres Bodet, Meksikalı diplomat, yazar ve eski UNESCO Genel Direktörü d. 1902
1975 – Marguerite Perey, Fransız fizikçi d. 1909
1980 – Erich Zepler, Elektronik mühendisi ve satranç kompozitörü d. 1898
1982 – Kara Karayev, Azeri besteci d.1918
1985 – Mildred Scheel, Almanya’nın eski first ladysi ve hekim d. 1932
1988 – Chet Baker, Amerikalı caz müzisyeni d. 1929
2001 – Jason Miller, Amerikalı oyuncu ve reyin yazarı d. 1939
2005 – Eddie Barclay, Fransız plak üretimcisi d. 1921
2008 – Saad el-Abdullah es-Salim es-Sabah, Kısa bir vakit için 15 Ocak 2006 – 24 Ocak 2006 tarihleri arası Kuveyt emiriydi d. 1930
2009 – Achille Compagnoni, İtalyan dağcı ve kayakçı d. 1914
2009 – Norbert Eschmann, İsviçreli eski millî futbolcu d. 1933
2013 – André Bord, Fransız siyasetçi d. 1922
2013 – Joyce Brothers Amerikalı psikolog d. 1927
2015 – Nina Otkalenko, Rus atlet d. 1928
2016 – Rodrigo Espíndola, Arjantinli futbolcu d. 1989
2016 – Baba Hardev Singh, Hinli mistik ve guru d. 1954
2017 – John Cygan, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı d. 1954
2017 – Bernard Bosson, Fransız merkez sağ siyasetçi, eski bakan d. 1948
2017 – Manuel Pradal, Fransız film rejisöri ve senarist d. 1964
2018 – Edgardo Angara, Filipinli siyasetçi ve avukat d. 1934
2018 – Glenn Branca, Amerikalı besteci ve yazar d. 1948
2018 – Margaret Kidder, Kanadalı-Amerikalı oyuncu d. 1948
2018 – Baadur Tsuladze, Gürcü oyuncu, film rejisöri, senarist ve yayıncı d. 1935
2019 – Unita Blackwell, Amerikalı insan hakları aktivisti, yazar ve siyasetçi d. 1933
2019 – Doris Day, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı d. 1922
2019 – Jörg Kastendiek, Alman siyasetçi d. 1964
2023 – Afwerki Abraha, Eritre diplomatı d. 1949
2023 – Anthony Bailey, İngiliz yazar ve sanat tarihçisi d. 1933
2023 – Gaetano Gorgoni, İtalyan siyasetçi d. 1933
2023 – Riyad İsmet, Suriyeli yazar, eleştirmen ve tiyatro rejisöri, eski Kültür Bakanı d. 1947
2023 – Shobushi Kanji, Japon sumo güreşçisi d. 1991
2023 – Chedli Klibi, Tunuslu siyasetçi d. 1925
2023 – Keith Lyons, Galli-Avustralyalı eğitimci, yazar ve spor bilimleri uzmanı d. 1952
2023 – Patrick Simon, Fransız politikacı, diş hekimi d. 1956
2023 – Yoshio, Meksikalı şarkıcı d. 1959
