Günümüzde hemen her gün, tarihte yaşanan ehemmiyetli büyümelere şahit oluyor ve bu büyümeleri inceliyoruz. Yurttaşlar, tarihte 15 Mayıs günü ne olduğunu, ehemmiyetli tarihi vakaları, doğumları ve vefatları büyük bir merakla inceliyor. Peki, tarihte bugün ne oldu 15 Mayıs? Detaylar haberimizde…
TARİHTE BUGÜN NE OLDU 15 MAYIS?
• 648 – Otuz Sene savaşlarını tamamlayan Vestfalya Antlaşması imza atıldı.
• 1718 – Londralı avukat James Puckle, cihazlı tüfeği buluş etti.
• 1756 – Kuzey Amerika’daki dominantlık mücadelesinde Büyük Britanya’nın Fransa Krallığı’na savaş açmasıyla, Fransa-Kızılderili savaşı olarak da öğrenilen Yedi Sene Savaşı başladı.
• 1856 – Anadolu Feneri ve Rumeli Feneri, Fransızlar tarafından inşa edilerek işletilmeye başlandı.
• 1873 – Darüşşafaka Lisesi heyetti.
• 1919 – Mustafa Kemal, Yıldız Sarayı Minik Mabeyn Köşkü’nde Sultan VI. Mehmed Vahideddin ile görüştü.
• 1919 – İtilaf Devletleri desteğindeki Yunanlar, İzmir’i işgal etti. Gazeteci Hasan Tahsin ve Askerlik Şubesi Başkanı Albay Süleyman Fethi, Yunan askerleri tarafından öldürüldüler ve Türk Kurtuluş Savaşı’nın ilk şehitleri oldular.
• 1924 – Sanayi-i Nefise Okulu talebeleri, ilk resim sergilerini İstanbul’da açtı.
• 1928 – Walt Disney’in yarattığı Miki Fare kişiliğinin ilk kere gözüktüğü çizgi film olan Plane Crazy gösterime girdi.
• 1932 – Kürtçeyi latin alfabesi ile ilk kere yayınlayan Hawar dergisi yayın yaşamına başladı.
• 1933 – Rus romancı Maksim Gorki, İtalya’dan Rusya’ya geçerken, İstanbul’a geldi ve Süleymaniye Camii ile bazı müzeleri gezdi.
• 1935 – Josef Sikincilin tarafından 1931’de inşası başlatılan ve dünyanın en büyük metrolarından biri olan Moskova metrosu hizmete açıldı.
• 1940 – McDonald’s, Amerika’da heyetti.
• 1958 – Sovyetler Birliği, Sputnik 3 uydusunu fırlattı.
• 1960 – Sovyetler Birliği, Sputnik 4 uydusunu fırlattı.
• 1963 – Amerikalı astronot Gordon Cooper, ‘Mercury-Atlas 8’ isimli kapsülle o güne kadar yapılmış en uzun uzay uçuşunu asıllaştırmak üzere uzaya fırlatıldı. Cooper, uzayda 34 saat 19 dakika kaldı.
• 1966 – Washington, DC’de Vietnam Savaşı’nı protesto eden 8000 birey, iki saat süresince Beyaz Saray çevresinde gösteri yaptı.
• 1969 – Anayasa farklılığının Meclis’te kabul edilmesiyle, eski Demokrat Partililere siyasal haklarını iade etme imkânı tanındı.
• 1972 – 1945 senesinden beri Amerika Birleşik Devletleri işgali altında bulunan Okinawa adası, yine Japonya’nın idaresine verildi.
• 1984 – 1256 aydın, “Türkiye’deki demokratik kumpasa ait gözlem ve istekler” başlıklı arzuhali Cumhurbaşkanı Kenan Evren’e verdi. Aydınlar Dilekçesi olarak öğrenilen teşebbüse karşı dava açıldı.
• 1988 – 8 seneden fazla süren çarpışmalardan sonra Sovyet Kızıl Ordusu, Afganistan’dan çekilmeye başladı.
• 1990 – Vincent Van Gogh’un eseri olan Dr. Gachet’nin Portresi isimli tablo, o güne kadar bir resim için ödenen en yüksek maliyetle, 82,5 milyon dolara satıldı.
• 1991 – Edith Cresson, Fransa’nın ilk kadın Başbakanı oldu.
• 1995 – Almanya’da, Türkiye ve Atatürk aleyhinde kampanyalar yürüten ve kendisini halife duyuru eden ve Türkiye’de ‘Kara Ses’ olarak adlandırılan Cemalettin Kaplan can verdi.
• 1996 – Gözcü gazetesi yayın yaşamına başladı.
• 1997 – Alman Kitap Yayımcıları Birliği Barış Mükâfatı, Yaşar Kemal’e verildi.
• 2004 – İstanbul’da yapılan 49. Eurovision Şarkı Yarışması’nda, Ruslana, Ukrayna’ya ilk birinciliği getirdi.
• 2011 – Düsseldorf’ta yapılan 56. Eurovision Şarkı Yarışması’nda, Eldar Kasımov ve Nigar Camal ikilisi, Azerbaycan’a ilk birinciliği getirdi.
DOĞANLAR
• 1567 – Claudio Monteverdi, İtalyan besteci ö. 1643
• 1633 – Sébastien Le Prestre de Vauban, Fransız mimar ö. 1707
• 1848 – Viktor Vasnetsov, Rus ressam ö. 1926
• 1859 – Pierre Curie, Fransız fizikçi ö. 1906
• 1890 – Katherine Anne Porter, Amerikalı hikaye yazarı ö. 1980
• 1891 – Mikhail Bulgakov, Rus romancı ö. 1940
• 1900 – Reşit Rahmeti Arat, Türk akademisyen ve dil bilimci ö. 1964
• 1903 – Maria Reiche, Alman matematikçi ve arkeolog ö. 1998
• 1904 – Sadi Irmak, Türk tıp hekimi ve siyasetçi Türkiye’nin eski Başbakanlarından ö. 1990
• 1909 – James Mason, Amerikalı sinema oyuncusu ö. 1984
• 1911 – Max Frisch, İsviçreli yazar ve mimar ö. 1991
• 1915 – Paul A. Samuelson, Amerikalı iktisatçı ve 1970 Nobel İktisat mükâfatı sahibi ö. 2009
• 1923 – Richard Avedon, Amerikalı resimci ö. 2004
• 1923 – Angel Mojsovski, Makedon komünist aktivist, Yugoslavya Cephesi’nde savaşan asker, Ulus Kahramanı Nişanı sahibi ö. 2001
• 1925 – Dündar Taşer, Türk asker, 27 Mayıs darbecisi ve Millî Birlik Komitesi üyesi ö. 1972
• 1926 – Anthony Shaffer, İngiliz reyin yazarı, romancı ve senarist ö. 2001
• 1926 – Peter Shaffer, İngiliz reyin yazarı ve senarist ö. 2016
• 1926 – Sabahattin Zaim, Türk iktisatçı ve akademisyen ö. 2007
• 1932 – Turgay Şeren, Türk futbolcu ve teknik direktör ö. 2016
• 1933 – Kemal İnci, Türk sinema oyuncusu, rejisör ve senarist
• 1934 – Enver Asfandiyarov, Sovyet Rus/Başkurt bilim insanı, tarihçi, profesör ö. 2014
• 1935 – Sezgin Burak, Türk karikatürist ve çizgi roman sanatçısı ö. 1978
• 1939 – Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı siyasetçi ö. 2008
• 1940 – Çetin Doğan, Türk asker
• 1941 – Özdemir Sabancı, Türk iş adamı ö. 1996
• 1946 – Serdar Gökhan, Türk oyuncu
• 1947 – Aydan Siyavuş, Türk basketbolcu ve basketbol alıştırmanı ö. 1998
• 1947 – Niall Duthie, İskoç roman yazarı
• 1949 – Ersan Erdura, Türk şarkıcı ve oyuncu
• 1954 – Eric Gerets, Belçikalı futbolcu ve teknik direktör
• 1955 – Muhammed El-Brahmi, Tunuslu karşı, siyasetçi ö. 2013
• 1958 – Berhan Şimşek, Türk sinema oyuncusu, rejisör ve siyasetçi
• 1975 – Peter Iwers, İsveçli bass gitarist In Flames
• 1982 – Veronica Campbell, Jamaikalı sprinter
• 1983 – Sibel Mirkelam, Türk şarkıcı
• 1985 – Carl Medjani, Cezayirli futbolcu
• 1987 – Doruk Çetin, Türk rejisör, resimci ve imalci
• 1987 – Ersan İlyasova, Türk millî basketbolcu
• 1987 – Kevin Constant, Gineli futbolcu
• 1987 – Thaisa Daher De Menezes, Brezilyalı voleybolcu
• 1996 – Jasmine Lucilla Elizabeth Jennifer van den Bogaerde, sahne ismi ile Birdy, İngiliz müzisyen
CAN VERENLER
• 1174 – Nureddin Mahmud Zengi, Büyük Selçuklular’ın Halep Atabeyi d. 1118
• 1634 – Hendrick Avercamp, Hollandalı ressam d. 1585
• 1782 – Sebastião José de Carvalho e Melo, Portekizli devlet adamı d. 1699
• 1850 – Nükhetsezâ Hanım, Abdülmecid’ın dokuzuncu eşi d. 1827
• 1886 – Emily Dickinson, Amerikalı şair d. 1830
• 1914 – Bahâ Tevfik, Osmanlı fikir adamı ve yazar d. 1884
• 1919 – Hasan Tahsin, Türk gazeteci İzmir’in işgalinde ilk mermiyi atan d. 1888
• 1919 – Süleyman Fethi Bey, Türk asker İzmir’in işgalinde, 22 süngü darbesi ile öldürülen Osmanlı subayı d. 1877
• 1929 – Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş d. 1875
• 1935 – Kazimir Maleviç, Rus ressam ve sanat teorisyeni d. 1879
• 1941 – Ulrich Grauert, Alman Luftwaffe generali d. 1889
• 1991 – İhsan Yüce, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı d. 1929
• 1994 – Gilbert Roland, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu d. 1905
• 1997 – Turhan Oğuzbaş, Türk şair d. 1933
• 1998 – Naim Talu, Türk bürokrat, siyasetçi ve Türkiye’nin eski Başbakanlarından d. 1919
• 2003 – June Carter Cash, Amerikalı müzisyen d. 1929
• 2008 – Willis Eugene Lamb, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Mükâfatı sahibi d. 1913
• 2009 – Susanna Agnelli, İtalyan siyasetçi d. 1922
• 2011 – Samuel Wanjiru, Kenyalı atlet d. 1986
• 2012 – Carlos Fuentes Macías, Meksikalı yazar d. 1928
• 2012 – Zekeriya Muhiddin, Mısırlı asker ve devlet adamı d. 1918
• 2013 – Henrique Rosa, Eski Gine-Bissau başbakanıdır d. 1946
• 2014 – Jean Luc Dehaene, Belçika Krallığı’nın 46. Başbakanı d. 1940
• 2015 – Bob Hopkins, Amerikalı eski basketbol oyuncusu ve baş alıştırmanı d. 1934
• 2016 – İsmail Hakkı Akansel, Türk asker, İstanbul Belediyesi eski başkanı d. 1924
• 2016 – Oya Aydoğan, Türk sinema oyuncusu d. 1957
• 2016 – Erika Berger, Alman televizyon sunucusu ve yazardır d. 1939
• 2016 – André Brahic, Fransız bir astrofizikçi d. 1942
• 2017 – Karl-Otto Apel, Alman feylesof ve profesör. d. 1922
• 2017 – Herbert Richard Axelrod, Rus asıllı Amerikalı tropikal balık uzmanı, evcil havyan kitapları yazarı, yayıncısı ve teşebbüsçüdür d. 1927
• 2017 – Nasır Giveçi, İranlı pehlivan d. 1932
• 2017 – Chu Ke-liang,Tayvanlı komedyen, oyuncu, Tv sunucusu ve şarkıcıdır d. 1946
• 2017 – Subrahmanyan Ramaswamy, Hint siyasetçi ve bürokrattır d. 1937
• 2017 – Oleg Vidov, Sovyet Rus-Amerikalı oyuncu, film imalcisı, rejisörü ve seslendirme sanatçısıdır d. 1943
• 2019 – Robert LeRoy Diamond, Amerikalı oyuncu ve hukukçu d. 1943
• 2019 – Ikuo Kamei, Japon siyasetçi d. 1933
• 2019 – Charles Kittel, Amerikalı fizikçi d. 1916
• 2019 – Eduardo Alejandro Roca, Arjantinli hukukçu, akademisyen ve diplomat d. 1921
• 2023 – Claes Gustaf Borgström, İsveçli hukukçu ve siyasetçi d. 1944
• 2023 – Ezio Bosso, İtalyan besteci, orkestra şefi ve klasik müzik sanatçısı d. 1971
• 2023 – Denny DeMarchi, Kanadalı çok enstrümanlı rock müzisyeni ve söz yazarı d. 1962
• 2023 – Sergio Denis, Arjantinli pop şarkıcısı, söz yazarı, müzisyen, besteci ve oyuncu d. 1949
• 2023 – Franco Nenci, İtalyan orta siklet boksör d. 1935
• 2023 – Phil May, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen d. 1944
• 2023 – Henrik Pontén, İsveçli hukukçu d. 1965
• 2023 – Olga Savary, Brezilyalı yazar, şair ve edebiyat eleştirmeni d. 1933
• 2023 – Frederick Charles “Fred” Willard, Amerikalı komedyen ve oyuncu d. 1933
