19 Mart tarihinde yaşanan doğumlar, vefatlar ve önemli olaylar, “Tarihte bugün ne oldu?” başlığı ile yurttaşlar tarafından büyük bir merakla inceleniyor. Peki, tarihte bugün ne oldu 19 Mart? 19 Mart’ta ne oldu? Kim doğdu, kim can verdi? Ayrıntılar haberimizde…
1279 – Yamen Muharebesi’nde 20 bin kişilik güçi bulunan Moğol Yuan Hanedanı, 200 binlik Çinli Güney Song Hanedanı’nı mağlup ederek tüm Çin’de hakimiyet sağladı.
1452 – III. Frederik, Papa tarafından taç takılan son Kutsal Roma imparatoru oldu.
1839 – Louis-Jacques-Mandé Daguerre, dagerreyotipi icat etti.
1866 – Osmanlı Hükûmeti, Süveyş Kanalı’nın açılması mevzusunda izin verdi.
1877 – Ayan Meclisi görevine başladı.
1883 – Amerikalı ayakkabıcı ustası Jan Ernst Matzeliger, bir ayakkabıyı bir seferde bütünüyle imülk eden ilk makineyi icat ederek ayakkabı sanayisinde bir devrim yarattı.
1899 – Otomobil yağı üreten Castrol şirketi kuruldu.
1915 – Güneş Sistemi gezegenlerinden Plüton’un ilk resmi çekildi. Ancak Plüton’un yeni bir gezegen olduğu o tarihte anlaşılamadı.
1920 – ABD Senatosu, Versay Antlaşması’nı onaylamayı reddetti.
1932 – Sydney Harbour Bridge açıldı.
1945 – ABD Deniz Güçleri’ne ait USS Franklin uçak gemisi, Japon İmparatorluk Deniz Güçleri’ne ait bombardıman uçağı “Ginga” tarafından bombalandı.
1945 – SSCB, bir anekdota ile 1925 tarihli Türk-Sovyet Arkadaşlık ve Tarafsızlık Antlaşması’nı yenilemeyeceğini bildirdi.
1955 – Agence France-Presse’in AFP Ankara temsilcisi Erol Güney, Türkiye vatandaşlığından çıkarıldı.
1965 – Merzifon’un Çeltek Linyit İşletmesi’ndeki grizu patlamasında; 69 işçi can verdi, 58 işçi de yaralandı.
1970 – Batı Almanya’nın Başbakanı Willy Brandt ile Doğu Almanya’nın Başbakanı Willi Stoph ilk kere görüştü.
1982 – Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Ekonomik Topluluğu Bakanlar Konseyi Yarıyıl Başkanı ve Belçika Dışişleri Bakanı Leo Tindemans’la görüştü.
1998 – Gazeteci Metin Göktepe’nin öldürülmesi davasında; beş polis, kastı aşan güç kullanarak vefata sebebiyet verme kabahatinden 7 sene altışar ay hapis cezasına çarptırıldı, altı polis ise beraat etti.
2003 – ABD askerleri, Irak-Kuveyt sınırındaki askerden temizletilmiş bölgeye girdi. ABD uçakları da Irak’ın batısını bombalamaya başladı.
2006 – Azerbaycan Millî Direniş Teşkilatı kuruldu.
2007 – New York’ta “United for Peace and Justice” teşkilatının düzenlediği, “Savaşa Hayır” yürüyüşüne on binlerce kişi katıldı.
2007 – Rusya’nın Kemerovo Oblastındaki Novokuznetsk şehrinde bulunan Ulyanovskaya maden işletmesinde, yerin 270 m altında alana gelen patlamada 108 madenci can verdi.
2011 – 2011 Libya ayaklanması’na müdahale etmek için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1973 sayılı kararı güzergahında Koalisyon Güçleri, 2011 Libya bombardımanını başlattı.
2016 – İstanbul Taksim’de bombalı patlama alana geldi. 4 ölü ve 36 yaralı bulundu.
2016 – Dubai şehrinden gelen ve Rusya’nın Rostov-na-Donu şehrindeki havalimanına inişe geçen, Flydubai şirketine ait yolcu uçağı iniş esnasında düştü. Uçaktaki 55 yolcu ile 7 mürettebat can verdi.
Doğumlar
1206 – Güyük Han, Cengiz Han’ın torunu ö. 1248
1434 – Ashikaga Yoshikatsu, Ashikaga şogunluğunun yedinci şogunu ö. 1443
1496 – Mary Tudor, Fransa Kraliçesi ö. 1533
1534 – José de Anchieta, İspanyol Cizvit misyoner ö. 1597
1604 – IV. João, Braganza Dükü ö. 1656
1641 – Abdülgani Nablus, Şam’lı alim ve Sufi ö. 1731
1661 – Francesco Gasparini, İtalyan barok bestecisi ö. 1727
1750 – Andre Joseph Abrial, Fransız siyasetçi ö. 1828
1792 – José María Carreño, Venezuela devlet başkanı ö. 1849
1801 – Salvadore Cammarano, İtalyan librettist ve reyin yazarı ö. 1852
1807 – Johann Nepomuk Hiedler, Adolf Hitler’in baba tarafından büyükbabası ö. 1888
1813 – David Livingstone, İskoç misyoner ve kâşif ö. 1873
1816 – Ekaterine Dadiani, Megrelya Prensliği’nin son prensesi ö. 1882
1821 – Richard Francis Burton, İngiliz kâşif ö. 1890
1832 – Arminius Vambery, Macar oryantalist ö. 1913
1848 – Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı ö. 1929
1849 – Alfred von Tirpitz, Alman amiral ö. 1930
1855 – David Peck Todd, Amerikalı gök bilimci ö. 1939
1866 – Emilio De Bono, İtalyan Mareşal ö. 1944
1873 – Max Reger, Alman besteci, piyanist, orgcu, orkestra şefi ve hoca ö. 1916
1882 – Gaston Lachaise, Amerikalı figüratif heykelci ö. 1935
1883 – Norman Haworth, İngiliz kimyager ö. 1950
1883 – Joseph Stilwell, Amerikalı general ö. 1946
1888 – Josef Albers, Amerikalı ressam ö. 1976
1892 – Meksikalı Joe Rivers, Amerikalı hafif sıklet boksör ö. 1957
1894 – Sabiha Sultan, Sultan Vahdettin ’in kızı ö. 1971
1897 – Joseph Darnand, Fransız asker ö. 1945
1900 – Frédéric Joliot-Curie, Fransız fizikçi ve Nobel Kimya Mükâfatı sahibi 1958
1905 – Albert Speer, Alman siyasetçi ö. 1981
1906 – Adolf Eichmann, Alman Schutzstaffel subayı ö. 1962
1912 – Adolf Galland, Nazi Almanyası’nın Luftwaffe as pilotu ö. 1996
1914 – Jiang Qing, Çinli siyasetçi ve Mao Zedong’un 3. karısı ö. 1991
1919 – Larned B. Asprey, Amerikalı kim yager ö. 2005
1924 – Abdullah Gegiç, Yugoslav asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör ö. 2008
1925 – Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi ö. 2015
1931 – Emma Andijewska, Ukrayna doğumlu Amerikalı şair, yazar ve ressam
1933 – Philip Roth, Amerikalı yazar
1936 – Güner Sümer, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ö. 1977
1936 – Tümörsüle Andress, İsviçre doğumlu Amerikalı sinema oyuncusu
1938 – Dinçer Sümer, Türk tiyatro yazarı, rejisör, oyuncu ve seslendirme sanatçısı ö. 2019
1947 – Glenn Close, Amerikalı sinema ve tiyatro sanatçısı
1955 – Bruce Willis, Amerikalı oyuncu
1955 – Pino Daniele, İtalyan şarkıcı, gitarist ve söz yazarı ö. 2015
1956 – Yegor Gaydar, Rus siyasetçi ve iş adamıdı ö. 2009
1957 – Abdülkadir Mesduva, Cezayirli bürokrat
1959 – Ralph David Abernathy III, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı ö. 2016
1963 – Neil LaBute, Amerikalı reyin yazarı ve bağımsız film rejisöri
1963 – Mary Scheer, Amerikalı oyuncu
1964 – Mesut Bakkal, Türk teknik direktör
1971 – Faruk Beşok, Türk basketbolcu
1973 – Tolga Tekin, Türk oyuncu
1976 – Andre Miller, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1976 – Alessandro Nesta, İtalyan futbolcu
1978 – Lenka, Avustralyalı şarkıcı
1979 – Hidayet Türkoğlu, Türk basketbolcu
1979 – Lara, Türk şarkıcı
1979 – Hristos Paçacoglu, Yunan millî futbolcudur
1979 – Rıza Kocaoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1981 – Burcu Çetinkaya, Türk ralli pilotu
1981 – Kolo Touré, Fildişi Sahilli futbolcu
1982 – Brad Jones, Avustralyalı Futbolcu
1982 – Eduardo Saverin, Brezilya asıllı Amerikalı girişimci
1983 – Evan Bourne, Amerikalı profesyonel güreşçi
1985 – Christine Guldbrandsen, Norveçli müzisyen
1985 – Yolanthe Cabau, İspanyol-Hollandalı oyuncu ve televizyon sunucusu
1987 – Miloš Teodosić, Sırp millî profesyonel basketbolcudur
1991 – Aleksandr Kokorin, Rus millî futbolcudur
1993 – Hakim Ziyech, Hollandalı futbolcu
Vefatlar
953 – Mansur, 18 Mayıs 946 – 19 Mart 953 arasında Fatımi Devleti halifesi d. 915
1238 – I. Henryk, Polonya Yüksek Dükü 1232–1238 d. 1165
1279 – Bing, Çin’in Song Hanedanı’nın 18. ve son imparatorudur d. 1272
1406 – İbn-i Haldun, Tunuslu düşünür ve tarihçi d. 1332
1534 – Ayşe Hafsa Sultan, Osmanlı’nın ilk Valide Sultanı d. 1479
1698 – Władysław Konstanty, Lehistan kralı IV. Władysław Waza’nın gayrimeşru oğlu d. 1635
1721 – XI. Clemens, Papa d. 1649
1790 – Cezayirli Hasan Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Veziriazamı d. 1713
1800 – Joseph de Guignes, Fransız doğubilimci, sinolog ve Türkolog d. 1721
1865 – Joseph Lebeau, Belçika Başbakanı d. 1794
1884 – Elias Lönnrot, Fin fizikçi, filolog ve şair d. 1802
1897 – Antoine Thomson d’Abbadie, Fransız seyyah d. 1810
1897 – Andrey Dostoyevski, Rus bir mimar, mühendis, memo, bina tamircisi d. 1825
1916 – Vasili Surikov, Rus ressamı d. 1848
1928 – Emil Wiechert, Alman jeofizikçi d. 1861
1930 – Arthur Balfour, İngiliz politikacı d. 1848
1940 – Besim Ömer Akalın, Türk tıp profesörü, bilim insanı, sivil cemiyet teşkilatçısı ve milletvekili d. 1862
1943 – Frank Nitti, İtalyan mafya lideri d. 1886
1950 – Edgar Rice Burroughs, Amerikalı yazar “Tarzan”ı kaleme alan d. 1875
1950 – Norman Haworth, İngiliz kimyager d. 1883
1955 – Leonid Govorov, Yüksek Sovyet üyesi ve Korunma Bakanı takviyecisi d. 1897
1955 – Mihály Károlyi, Macaristan’ın ilk devlet başkanı d. 1875
1965 – Gheorghe Gheorghiu-Dej, Rumen siyasetçi d. 1901
1968 – Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog d. 1911
1980 – Bedrettin Tuncel, Türk akademisyen, çevirmen, edebiyatçı ve siyasetçi d. 1910
1982 – Randy Rhoads, Amerikalı müzisyen d. 1956
1987 – Louis de Broglie, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Mükâfatı sahibi d. 1892
1996 – Virginia Henderson, Amerikalı hemşire d. 1897
1997 – Eugène Guillevic, Fransız şair d. 1907
1997 – Willem de Kooning, Hollanda’nın Rotterdam şehrinde dünyaya gelmiş soyut dışavurumcu ressam d. 1904
1998 – Hanzade Sultan, Osmanlı’nın son Padişahı Sultan Vahdettin ve son Halife Abdülmecit Efendi ’nin torunu d. 1923
1999 – Tofilau Eti Alesana, Samoalı siyasetçi d. 1924
2003 – Suna Korad, Türk opera sanatçısı d. 1935
2004 – Haldun Derin, Türk bürokrat Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar’ın özel kalem müdürlüğünü yapan d. 1912
2005 – John DeLorean, Amerikalı mühendis ve DeLorean Motor Company’nin kurucusu d. 1925
2008 – Hugo Claus, Flaman romancı, şair, reyin yazarı, ressam ve film rejisöri d. 1929
2008 – Sir Arthur C. Clarke, İngiliz bilimkurgu yazarı ve mucit d. 1917
2008 – Paul Scofield, İngiliz oyuncu d. 1922
2010 – Bülent Düzgit, Türk karikatürist d. 1947
2015 – Margarete Bagshaw, Amerikalı bir sanatçıdır d. 1964
2016 – Roger Agnelli, Brezilyalı bankacı, şirket yöneticisi ve iş insanı d. 1959
2016 – José Artetxe, İspanyol eski millî futbolcudur d. 1930
2016 – Jack Mansell, İngiliz futbolcu ve teknik direktör d. 1927
2017 – Jimmy Breslin, Amerikalı gazeteci ve yazardır d. 1928
2017 – Li Li-Hua, Çinli-Hong-Kong bir oyuncu d. 1924
2018 – Linda Bement, Amerikalı manken d. 1941
2018 – Hasan Celal Hoş, Türk siyasetçi ve bürokrat d. 1945
2018 – Luo Fu yazar, Tayvanlı yazar ve romancı d. 1928
2019 – Boris Dubrovin, Rus matematikçi d. 1950
2019 – Chuck Harmon, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu d. 1924
2019 – Marlen Hutsiyev, Gürcistan doğumlu Rus film rejisöri ve senarist d. 1925
2019 – Ümit Yesin, Türk oyuncu d. 1954
2023 – Innocenzo Donina, eski İtalyan futbolcudur d. 1950
2023 – Hamid Kahram, İranlı siyasetçi ve veteriner d. 1958
2023 – Hans Knudsen, Danimarkalı sprint kanocu d. 1944
2023 – Aurlus Mabélé, Kongolu şarkıcı ve besteci d. 1953
2023 – Antonio Michele Stanca, İtalyan genetikçi d. 1942
2023 – Jordi Cornet, İspanyol siyasetçi ve iş insanı d. 1965
2023 – Cristian Cuturrufo, Şilili caz trompetçisi d. 1972
2023 – Irmão Lázaro, Brezilyalı gospel şarkıcısı ve siyasetçi d. 1966
2023 – Lyell Cresswell, Yeni Zelandalı besteci d. 1944
2023 – Joel Hasse Ferreira, Portekizli siyasetçi d. 1944
2023 – Alan Hopwood, Avustralyalı oyuncu, üretimci, senarist, yayıncı, reyin yazarı ve eğitimci d. 1934
2023 – Marian Zembala, Polonyalı bir kalp cerrahı, tıp profesörü d. 1950
