Günümüzde hemen her gün, tarihte yaşanan önemli gelişmelere şahit oluyor ve bu gelişmeleri inceliyoruz. Yurttaşlar, tarihte 19 Mayıs günü ne olduğunu, önemli tarihi vakaları, doğumları ve vefatlari büyük bir merakla inceliyor. Peki, tarihte bugün ne oldu 19 Mayıs? Detaylar haberimizde…
1884 – Ringling Kardeşler, Amerika Birleşik Devletleri Baraboo’da ilk sirklerini açtılar. 1919’da Ringling Bros. and Barnum & Bailey Sirki ile birleştiler.
1897 – Oscar Wilde, 1895’ten beri “terbiye dışı yaşam” yargılamasıyla kürek cezası sürüklemekte olduğu Reading Zindanı’ndan çıktı.
1910 – Halley kuyruklu yıldızı, Dünya’ya yanaştı.
1919 – Mustafa Kemal Paşa’nın 9. Ordu Müfettişi olarak Anadolu’ya Samsun’dan ayak basması ve Millî Mücadele’yi başlatması.
1924 – Musul meselesiyle ilgili Türk-İngiliz kurullari arasında, “Haliç Konferansı” diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Haziran’a kadar sürecek görüşmelerden netice alınamayınca, mevzu Milletler Cemiyeti’ne götürüldü.
1934 – Bulgaristan’da faşistler darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1935 – Frankfurt – Darmstadt arasında ilk Autobahn açıldı.
1938 – Atatürk, son kere Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay meseleyi ile ilgili olarak -rahatsızlığına karşın- Güney gezisine çıktı.
1940 – İstanbul’da Dolmabahçe Stadı’nın esasi atıldı.
1943 – Ankara’da Gençlik Parkı merasimle açıldı.
1968 – Türkiye İşçi Partisi’nin Kayseri’deki buluşmasına saldırıldı; konuşmacılar yaralandı, sancak ve flamalar yırtıldı.
1975 – Amerika Birleşik Devletleri Senatosu, Türkiye’ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.
1979 – 1 Mayıs günü caddeye çıktıkları için hapsedilen Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran ve 330 partili özgür vazgeçildi.
1981 – Türkiye’de Atatürk Seneyi kutlamaları kapsamında “Gençlik ve Spor Bayramı”nın ismi Kenan Evren tarafından “19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak değiştirildi ve ülkenin her yerinde merasimler yapıldı.
1981 – Atatürk’ün Selanik’te doğduğu ev yeniden tertip edilerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk Orman Çiftliği’nde, Atatürk’ün evinin benzerinin esasi, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı.
1981 – Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Samsun’da gençlere seslendi: “Gerici, ayrılıcı, devirici ve fazla değil; yapıcı, yaratıcı, dengeli ve yurdunu, ulusunu her şeyden çok seven, Atatürk gibi seven hakikat Atatürkçüler olunuz.”
1982 – Türkiye, Fransa’dan Yılmaz Güney’in iadesini istedi.
1989 – Kadın Kongreyi toplandı. İlk defa kapalı bir salonda yapılan kadın buluşmasına takribî 2 bin 500 kadın katıldı.
1990 – Polis, Kadıköy’de bir eve baskın düzenledi. Çıkan çatışmada, Hatice Dilek Aslan ve İsmail Oral can verdi.
1991 – Hırvatistan’da halkoylaması yapıldı. Ulusun % 94’ü bağımsızlık için rey kullandı. Halkoylamasına katılım oranı % 86 oldu.
1993 – Kemalist Düşünce Derneği resmen heyetti.
2000 – Fiji’de, silahlı bir grup meclis binasını basıp, Başbakan Mahendra Chaudhry ile 7 bakanı rehin alarak darbe yaptı.
2004 – Amerika Birleşik Devletleri işgal eforlari, Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde bir eve düzenlediği bombalı hamlede 45 kişiyi öldürdü.
2006 – Türkiye Gençlik Birliği heyetti.
2011 – Kütahya Simav’da 5.9 şiddetinde bir zelzele oldu. 3 kişi yaşamını kaybetti, 120 kişi yaralandı.
DOĞANLAR
1584 – Miyamoto Musaşi, Japon kılıç üstadı ö. 1645
1701 – Alvise Giovanni Mocenigo, Venedik Dükü ö. 1778
1762 – Johann Gottlieb Fichte, Alman filozof ö. 1814
1881 – Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ö. 1938 19 Mayıs, onun Samsun’a çıktığı güne atfedilmiş sembolik doğum günüdür.
1890 – Ho Şi Mingh, Vietnam bağımsızlık hareketinin lideri ö. 1969
1910 – Burhan Arpad, Türk gazeteci ve yazar ö. 1994
1911 – Ahmet Orhan Arda, Türk yüksek mimar ve Anıtkabir mimarlarından ö. 2003
1914 – Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog ö. 2002
1919 – Georgie Auld, Amerikalı Tenor Saksofon ve Klarnet müzisyeni, grup lideri ö. 1990
1921 – Daniel Gélin, Fransız sinema oyuncusu ö. 2002
1923 – Peter Lo Sui Yin, Malezyalı siyasetçi ö. 2023
1925 – Malcolm X, Amerikalı siyahi lider ö. 1965
1925 – Pol Pot, Kamboçyalı komünist lider ö. 1998
1947 – David Helfgott, Avustralyalı piyanist
1954 – Gürbüz Çapan, Türk siyasetçi ve Esenyurt Kurucu Belediye Başkanı
1954 – Nükhet Duru, Türk pop şarkıcısı
1962 – Serpil Çakmaklı, Türk sinema oyuncusu
1966 – Polly Walker, İngiliz oyuncu
1972 – Özcan Deniz, Türk şarkıcı, besteci, oyuncu ve rejisör
1973 – Bülent İnal, Türk oyuncu
1973 – Servet Kocakaya, Türk müzisyen
1974 – Emma Shapplin, Fransız soprano
1974 – Zhang Jin, Çinli kavga et sanatçısı
1975 – Eva Polna, Rus şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1975 – Jonas Renkse, İsveçli şarkıcı
1975 – Kentaro Sakai, Japon futbolcu
1975 – Ozan Güven, Türk oyuncu
1976 – Åsa Westlund, İsveçli politikacı
1976 – Kevin Garnett, Amerikalı basketbolcu
1976 – Todor Yançev, Bulgar futbolcu
1977 – Manuel Almunia, İspanyol futbolcu
1977 – Natalia Oreiro, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu
1978 – Marcus Bent, İngiliz futbolcu
1979 – Andrea Pirlo, İtalyan futbolcu
1979 – Bérénice Marlohe, Fransız oyuncu ve manken
1979 – Diego Forlán, Uruguaylı futbolcu
1979 – Koray Avcı, Türk futbolcu
1980 – Daniel Ngom Kome, Kamerunlu futbolcu
1980 – Demet Evgar, Türk oyuncu
1980 – Moeneeb Josephs, Güney Afrikalı futbolcu
1981 – Doğukan Manço, Türk şarkıcı ve DJ
1981 – Isabella Ragonese, İtalyan oyuncu
1981 – Luciano Figueroa, Arjantinli futbolcu
1981 – Yo Gotti, Amerikalı rapçi
1983 – Facundo Erpen, Arjantinli futbolcu
1983 – Yağmur Atacan, Türk oyuncu
1984 – Jesús Dátolo, Arjantinli millî futbolcu
1984 – Julius Wobay, Sierra Leoneli millî futbolcu
1985 – Jon Kortajarena, Bask model ve oyuncu
1985 – Tom Budgen, Hollandalı profesyonel güreşçi
1985 – Yavuz Özkan, Türk futbolcu
1986 – Alessandro De Marchi, İtalyan profesyonel yol ve pist bisiklet yarışçısı
1986 – Dame Traoré, Katarlı futbolcu
1986 – Mario Chalmers, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1987 – Waldemar Sobota, Polonyalı futbolcu
1988 – Antonija Sandric, Hırvat basketbolcu
1989 – Alex Cisak, Polonya asıllı Avustralyalı futbolcu
1989 – Dulcita Lieggi, Dominikli manken ve oyuncu
1990 – Víctor Ibarbo, Kolombiyalı futbolcu
1991 – Álvaro Giménez, İspanyol futbolcu
1991 – Moses Sumney, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1992 – Eleanor Tomlinson, İngiliz aktris
1992 – Marshmello, Amerikalı elektronik müzik imalcisi ve DJ
1992 – Mehdi Zeffane, Fransız futbolcu
1992 – Ola John, Hollandalı oyuncu
1992 – Sam Smith, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
1993 – João Schmidt, Brezilyalı futbolcu
1993 – Josef Martínez, Venezuelalı futbolcu
1994 – Alberto Munarriz, İspanyol su topu oyuncusu
1994 – Carlos Guzmán, Meksikalı futbolcu
1994 – Cristian Benavente, Perulu futbolcu
1994 – Gabriela Guimarães, Brezilyalı voleybol oyuncusu
1994 – Shogo Nakahara, Japon futbolcu
1995 – Yahya Hassan, Filistin kökenli Danimarkalı şair ve aktivist ö. 2023
1996 – Brenna Harding, Avustralyalı aktris
1996 – Joao Rodríguez, Kolombiyalı futbolcu
1996 – Sarah Grey, Kanadalı oyuncu
2002 – Başar Oktar, Türk artistik buz patenci
CAN VERENLER
19 Mayıs’ta ölüm edenler kronolojik sırayla şu şekildedir:
1389 – Dmitri Donskoy, 1359’dan itibaren Moskova Büyük Prensi ve 1363’ten itibaren Vladimir Büyük Prensi olarak vefatına kadar hükmetmiştir d. 1350
1526 – Go-Kashiwabara, Japonya’nın ananesel veraset düzenine göre 104. İmparatoru d. 1462
1536 – Anne Boleyn, İngiltere Kraliçesi VIII. Henry’nin 2. karısı ve I. Elizabeth’in annesi d. 1501
1647 – Sebastiaen Vrancx, Flaman ressam ö. 1573
1762 – Francesco Loredan, Venedik Cumhuriyeti’nin 106. Dükası d. 1685
1795 – James Boswell, İskoç avukat ve biyografi yazarı Dr. Samuel Johnson’ın “Sözlük Johnson” biyografi yazarı d. 1740
1825 – Henri de Saint Simon, Fransız filozof ve iktisatçı d. 1760
1859 – Heinrich Zollinger, İsviçreli botanikçi d. 1818
1864 – Nathaniel Hawthorne, Amerikalı yazar d. 1804
1895 – Jose Julian Marti, Kübalı şair ve yazar Küba bağımsızlık mücadelesinin lideri d. 1853
1898 – William Ewart Gladstone, İngiliz politikacı ve Birleşik Kraliyet Başbakanı d. 1809
1904 – Camsetci Tata, Hint sanayici d. 1839
1918 – Ferdinand Hodler, İsviçreli ressam d. 1853
1927 – Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Türk yazar, diplomat ve Millî Edebiyat Akımı’nın öncülerinden d. 1870
1932 – Charles Wallace Richmond, Amerikalı ornitolog d. 1868
1935 – T. E. Lawrence Arabistanlı Lawrence, İngiliz arkeolog, asker, ajan ve yazar d. 1888
1939 – Ahmet Ağaoğlu, Türk siyaset adamı, hukukçu, yazar ve gazeteci d. 1869
1945 – Philipp Bouhler, Alman Nazi asker d. 1889
1958 – Ronald Colman, İngiliz oyuncu d. 1891
1973 – Osman Fuad Efendi, Osmanlı Hanedanı’ndan şehzade d. 1895
1986 – Behçet Uz, Türk hekim d. 1893
1994 – Jacqueline Kennedy Onassis, 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy’nin dul eşi d. 1929
2002 – Leyla Yeniay Köseoğlu, Türk siyasetçi ve Anavatan Partisi kurucu üyesi d. 1926
2009 – Andrey Yevgenyeviç İvanov, Sovyet-Rus millî futbolcu d. 1967
2009 – Herbert York, Amerikalı nükleer fizikçi d. 1921
2009 – Robert F. Furchgott, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Mükâfatı sahibi d. 1916
2011 – Garret FitzGerald, İrlandalı siyasetçi d. 1926
2011 – Kathy Kirby, İngiliz şarkıcı d. 1938
2011 – Paul Henze, Amerikalı strateji uzmanı, tarih ve jeopolitik hekimi d. 1924
2013 – Murat Öztürk, Türk akrobasi pilotu ve haber muhabiri d. 1953
2014 – Jack Brabham, Avustralyalı Formula 1 pilotu d. 1926
2015 – Burhan Muhammed, Endonezyalı diplomat ve bürokrat d. 1957
2015 – Happy Rockefeller, Amerikalı hayırsever ve Rockefeller ailesi üyeyi d. 1926
2016 – Alexandre Astruc, Fransız rejisör d. 1923
2017 – Kid Vinil, Brezilyalı şarkıcı, radyo yayıncısı, besteci ve gazeteci d. 1955
2017 – Noşirvan Mustafa, Iraklı Kürt entelektüel politikacı ve yazar d. 1944
2017 – Rich Buckler, Amerikalı çizgi roman sanatçısı ve çizer d. 1949
2017 – Stanislav Petrov, Sovyet asker d. 1939
2018 – Bernard Lewis, İngiliz asıllı Amerikalı tarihçi d. 1916
2018 – Harvey Hall, Amerikalı iş adamı ve siyasetçi d. 1941
2018 – Houmane Jarir, Faslı millî futbolcu d. 1944
2018 – Maya Jribi, Tunuslu siyasetçi d. 1960
2018 – Reggie Lucas, Amerikalı müzisyen, söz yazarı ve müzik imalcisi d. 1953
2019 – Carlos Altamirano, Şilili siyasetçi, eski atlet, hukukçu ve yazar d. 1922
2019 – Nickey Iyambo, Namibyalı siyasetçi ve fizikçi d. 1936
2023 – Annie Glenn, Amerikalı aktivist ve hayırsever d. 1920
2023 – Gil Vianna, Brezilyalı siyasetçi ve bürokrat d. 1965
2023 – Ken Nightingall, İngiliz ses mühendisi d. 1928
2023 – Oğuz Yılmaz, Türk şarkıcı ve şarkı sözü yazarı d. 1968
