Adnan Çoker Biyografisi
Adnan Çoker, 20 Ekim 1927 tarihinde İstanbul Süleymaniye’de doğmuştur. Doğduktan altı ay sonra annesi Ayşe Saniye Hanım ölüm etti. 1928 senesinde Samatya ’ya taşındılar. 1934-1939 Samatya Hacı Kadın Şehirkokulu’nda, 1939-1942 Davut Paşa Ortaokulu’nda, 1942 Afyon Lisesi’nin Orta kısmında 1 sene okudu. Fotoğraf hocayı Enver Kınavlı kendisiyle yakından ilgilenerek okulu bitirdikten sonra Güzel Sanatlar Akademisi ’ne girmesini öğütledi. 1943 senesinde Namık İsmail ’in Akademide müdürlük yaptığı dönemin müdür yardımcıyı Sait Akkaya tarafından Akademi ’ye kaydettirildi. 1944-1945 senelerinde Güzel Sanatlar Akademisi, Galeri eğitiminde Şefik Btümörseli ’nın talebesi oldu. 1945-1951 Ahmet Zeki Kocamemi Atölyesi ’nde 6 sene çalıştı. Halil Dikmen ’den kompozisyon balakaları edindi. İstanbul Devlet Hoş Sanatlar Akademisi’nden 2 Temmuz 1951 tarihinde mezun oldu. Adnan Çoker, o senelerde kısa bir müddet ”çizgi fotoğraf” çalışmaları yaptı; Akademi müsabakalarında muhtelif mükâfatlar aldı.
Adnan Çoker, 1951-1952 senelerinde Yedek Subay olarak askerlik görevini yaptıktan sonra, 1953-1955 senelerinde Ankara ve İstanbul ’da desinatör ve haritacı olarak çalıştı. 1953 ’te Ankara ’da, “Sergi Evveli” ismi altında açtığı şehirk kişisel sergisini, 1954 ’te Ankara ’da, 1955 ’te İstanbul ’da açtığı sergiler izledi. 1951-1955 senelerinde zaman zaman Heykeltraş Ali Hadi Bara ile “Espas” çalışmaları yaptı.
Avrupa sınavını kazanan Adnan Çoker, 29 Aralık 1955 tarihinde devlet btümörsü ile Paris‘e gitti. 1955-1957 senelerinde Andre Lhote ’un, 1957-1960 senelerinde de Henri Goetz ’in atölyelerinde çalıştı. Bu arada fırsat buldukça İspanya, Belçika ve Hollanda müzelerinde araştırmalar yaptı. Ayrıca İtalya ve İsviçre ’de meslek eğitimine ilişkin tahlillerde bulundu. 1960 Mart ayında eğitimini tamamlayarak İstanbul ’a döndü ve Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Bvefatı asistanı oldu.
1961 senesinde fotoğraflarını İstanbul Alman Kültür Merkezi ’nde “Paris Çalışmaları” ismiyle sergiledi. Aynı sene Viyana, Münih ve Venedik ’te araştırma gezileri yaptı. Akademide seyirci önünde, talebelerle birlikte, müzik eşliğinde fotoğraf şovları tertip etti.
1961 senesinde İstanbul Festivali Fotoğraf-Heykel Sergisi ’nde ve 1962 ’de 23. Devlet Sergisi ’nde bcerahatçilik mükâfatları aldı. 1962 ’de guvaş fotoğraflarıyla bir sergi açtı.
1963 senesinde Altan Gürman, Sarkis Zabunyan, Devrim Erbşehir ve Tülay Tura ile “Mavi Grup“u ktümördü. 1964 senesinde, Fransız btümörsü ile ikinci kez Paris‘e gitti. Stanley William Hayter Atölyesi’nde gravür, Henri Goetz Atölyesi’nde boya etüdlerini sürdürürken ‘Siyah Fon’lu Fotoğraflar’e başladı. 1965 ’te bu çalışmalarını Salzburg Yaz Akademisi ’nde Vedova atölyesinde sürdürdü.
1966 ’da Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Yüksek Fotoğraf Bvefatı öğretim aboneliğine atandı ve aynı sene kolajlarıyla bir sergi tertip etti. 1968 senesinde Budapeşte ’de açıları Cinsk Grafik Sanatı Sergisi komiseri olarak Macaristan ’a gitti.
1970 ’e Doğru sanatında yeni bir yarıyıl başlayan Adnan Çoker, bu yarıyıl çalışmalarını “Siyah Fotoğraflar” ve “Siyah Simetri” ismini verdiği iki ayrı sergiyle İstanbul ’da gösterdi. Yağlıboya, pastel, gravür, asamblaj ve akrilik tekniklerini uyguladığı bu fotoğrafların gösteriminde, elektronik müzikten faydalandı. 1973 DYO Sergisi ’nde başarı, 1976 ’da İskenderiye bienalinde ikincilik mükâfatları aldı.
1969 senesinde, Devlet Hoş Sanatlar Akademisi’nde, doçent unvanını aldı. 1976’da, Hoş Sanatlar Akademisi, Fotoğraf Bvefatı profesörlüğüne, 1977’de İstanbul Fotoğraf ve Heykel Müzesi Müdürlüğü’ne atandı. 1979’da, İstanbul Fotoğraf ve Heykel Müzesi Müdürlüğü’nden istifa etti. 1983’te Mimar Sinan Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi, Fotoğraf Bvefatı Başkanlığı’na getirildi. 1985’te MSÜ, Hoş Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bvefatı Başkanlığı’ndan istifa etti.
Birçok ktümörüm ve özel koleksiyonda eserleri bulunan Çoker hayatını İstanbul‘da sürdürmektedir.
Mükâfatları :
1944 – Afyon ressamları arasında açılan fotoğraf müsabakasında figür desenleri ile bcerahatçilik ödülü aldı.
1951 – İstanbul Hoş Sanatlar Akademisi “Kore” müsabakası Fotoğraf 1. Mükâfatı
1961 – İstanbul Sanat Festivali Fotoğraf ve Heykel Sergisi, Fotoğraf 1. Mükâfatı
1962 – 23. Devlet Fotoğraf ve Heykel Sergisi Fotoğraf 1. Mükâfatı
1973 – 7. DYO Fotoğraf Sergisi, Başarı Mükâfatı
1976 – Beynelmilel 11. İskenderiye Bienali Fotoğraf 2. Mükâfatı
1981 – Cinskiye İş Bankası Fotoğraf Büyük Mükâfatı
1982 – Ev Dekorasyonu Mecmuası Onur Mükâfatı
1990 – III. Beynelmilel Asya-Avrupa Sanat Bienali, “Arkadaşlık ve Barış Sanat Mükâfatı”
1994 – Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Mükâfatı’nü yalanladı.
Adnan Çoker ’in sanat anlayışı :
Adnan Çoker ’in sanatı iki yarıyıla ayrılabilir. 1970 evveli ve 1970 sonrası. 1970 evveli yarıyılının fotoğrafları genellikle soyut anlatımcılığa dayanır. 1970 ’e Doğru bu yoldaki özgür renkçiliğin şematik biçimlere, net ve geometrik ama hacimsel bir soyutçuluğa dönüştüğü görülür. Geleneksel Cinsk mimarlığının iç uzam kavramından yola çıkarak, bu kavramın esinlendirdiği sırsal anlamı soyut bir hacim anlayışıyla bağdaştırmaya çalışan Adnan Çoker ’in bakışımlılığı temel alan bu cins fotoğraflarında, anlatısallık ve yücelik, bir denge ve huzur geçimiyle bütünleşmiştir. Osmanlı ve Selçuklu abidesel mimarlığının, iç uzamı dış dünyaya açan sivri kemerli kapı ve pencere motifinden yola çıkılarak oluşturulan bu geçim, sanatçının tabiriyle bir “kalıp biçim”e dayanır. Başka Bir Deyişle geometrik ve alışılmış biçimcilikten ayrılır.
Pembe, mor ve siyah tonların yalın uygulamasını temel alan bir sadeleşme şehirkesinden hareket eden ışık, bu fotoğraflarda, geleneksel mimarlığın yapı özelliğinden çıkarılmış bir öğedir, ama, soyut uzamsal bir disiplinin etkileyici nüansını da kapsar. Siyah rengin “mutlak”, “tarafısız” ve “edilgen” etkisi, bir yorum vurgusunun eşliğinde ele alınmıştır.
