Aeskhylos Biyografisi
Doğumu : MÖ 525 Eleusis, Atina, Yunanistan
Vefatı : MÖ 456 Gela, Sicilya, İtalya
Antik Yunan facia yazarıdır. Tragedyayı seçkin bir edebiyat cinsi yapan ilk birey Aeskhylos ’tur.
Aeskhylos, MÖ 525-456 seneleri arasında yaşamış Yunan facia yazarıdır. Eshilos, Aiskhylos isimleriyle de bilinmektedir. Aeskhylos, Atina`nın 30 kilometre. uzağında Eleusis ’da MÖ 525 senesinde doğmuştur. Soylu bir aileden yetişti.
Marathon Savaşı ’nın kahramanı sayılan ağabeyton, Salamis, Pers gibi yarıyılının ehemmiyetli savaşlarına katıldığı ve şöhret kazandığı bilinir, yazdığı eserler kadar askerlik ve vatanseverlik başarılarıyla da iftihar ettiği, kendi hazırladığı kabir kitabesinden de bellidir.
Kabir taşında şöyle yazmaktadır:
“Eurphorion ’un oğlu Atinalı Aeskhylos, bu abidenin altında uyumaktadır. Kendisi bereketli Gela ’da can verdi. Herkesçe bilinen değerine, Marathon ormanı ve bu değerin tadını tatmış olan uzun saçlı Persler de şahittir.”
Antik Yunan ’da facia yazarı olan Aeskhylos, Sofokles ve Euripides ile yazıları tamamen kaybolmadan günümüze erişen yarıyılın en büyük 3 tragedya şairlerinden bkocamandır.
İlk oyunlarını M.Ö. 498 senesinde yazmıştır. Hala varolan oyunları arasında en daha öncekisi büyük bir olasılıkla ” Persler “`dir ve M.Ö. 472 senesinde oynandığına inanılır. M.Ö. 480 senesinde Salamis Savaşına katılmasıyla bu öykü üzerinde esin aldığına inanılır.
Bunun yanı gizeme; içinde Agamemnon ’u ilk bvefatında anlattığı Oresteia eseri de tanınmıştır.
İlk kez, tragedyanın oyuncu rakamını ikiye çıkararak, koro yerine diyalogu ön tasarıya getirmiştir. Maske oyuncunun suratını gizleyen bir alet olmaktan çıkıp, onun kişiliğini de yansıtır olmuştur. Eserlerinde yaradanların belirleyici eforuna önemsemiş; dünyayı ve insanları yaradanların, olması gerektiği gibi, iyi bir biçimde idarediği, yaradanlara başkaldırı edenlerin cezalandırılması gerektiği tezini korunarak, yerleşik kumpası , ananeleri ve cemiyet terbiyesini benimsemiştir. Ona göre insanlar yaradanlar tarafından belirlenen alınyazılarını kabullenmek zorundadırlar.
İlk tiyatro başarısını 484 ’teki şenliklerde kazandı. Sicilya ’ya gitmesi ve Sirakuzai ’de uzun seneler geçirmesi, tragedyalarının değer ve alaka yitirmesiyle Perikles yarıyılının karşıt tavrına bağlıdır. Eser rakamının 70 ’deri az olmadığı hatta 90 ’a eriştiği mevzusunda farklı dedikodular vardır. Asılda elde bulunan Aeskhylos tragedyaları sadece yedi adettir.
Aeskhylos, MÖ 456 Gela, Sicilya, İtalya ’da 69 yaşına can vermiştir.
Oyunları:
MÖ 490 – Hiketides Yakarıcı Kızlar
MÖ 472 – Persler
MÖ 467 – Tebai’ye Karşı Yediler
MÖ 465- Zincire Vurulmuş Prometheus
MÖ 458- Agamemnon- Oresteia trilogia
MÖ 458- Kheephoroi
MÖ 458- Eumenidler
Aeskhylos ’un Anlamlı lafları :
– Anda bakıp insana olağanüstü, insana bakıp anda inanılır.
– İyi yaşamak değil, yaşamayı iyi bilmek hakikat mutluluktur.
– Tatlı şeyler, sonu iyi biten acılardır.
– Görünmek istediğin gibi ol.
– Acının mükâfatı tecrübedir.
– Uslu insan ablavut görünürse hasılatlı çıkar.
– Dengin dengini bulmasıdır; en büyük mutluluk bu dünyada.
– Dizginsiz dil bela getirir.
– Arkadaşlarından işkillenmek, başa geçenlere özgü bir hastalıktır.
– Hakikat mutluluk iyi yaşamak değil, yaşamayı iyi bitirmektir.
– Çekemenmeyen, imrenilecek bir erdemi olmayandır.
– Mutsuzluğun ulağı olmak da ayrıca mutsuzluktur.
– Can Vermeden evvel kimse mutlu değildir.
– Pek az birey, iyi bahtlı bir arkadaşın başarılarını kıskançlık dinlemeden kutlayabilir.
– Tatlı laflar, şiddetli bir hiddete karşı en tesirli ilaçtır.
– Yaşlılar için, bilmenin zamanı geçmez.
– Yaşlılık, gençlikten daha adaletlidir.
– Savaşın ilk şehidi us,vicdan ve Doğrutir.
– Savaşta verilen ilk kayıp hakikattir.
