Caravaggio Biyografisi
Barok sanat akımının ilk büyük sanatçısı olan Caravaggio, kendinden sonraki sanatçıları etkiledi. Eserleri sanat dünyasında devrim yapacak kalitede sayıldı.
Caravaggio, 29 Eylül 1571 tarihinde İtalya, Milano ’da doğmuştur. Hakikat ismi Michelangelo Amerighi ya da Merisi’dir. Lombardiya’nın Milano yakınlarındaki Caravaggio kasabasında doğduğu için oranın ismiyle şöhret yapmıştır. Babası Fermo Merisi, Caravaggio Markisi Francesco Sforza ’nın yanında mimar ve dekoratör olarak çalıştı. Annesi Lucia Aratori, alt düzey asilzade bir ailedendir. Aile, Milano ’daki veba salgını sırasında Caravaggio kasabasına yerleşir, ancak kısa bir müddet sonra, Caravaggio 11 yaşındayken babası hayatını kaybetti.
Caravaggio, Hayata bir emekçi olarak başladı. Fotoğraf yapmayı kendiliğindene, hiç ders almadan bildi. Oniki yaşına gelince, Milano‘da Titian ’ın talebesi olan Simone Peterzano‘nun atölyesine girdi ve 1584-1588 seneleri arasında burada çırak olarak eğitim aldı. Çıraklığı sırasında, Lorenzo Lotto, Leonardo da Vinci ve Girolamo Savoldo gibi sanatçıların izlerini taşıyan, Lombardiya fotoğraf sanatını bildi. Günlük hayattan sahnelerin, rengin ve gölgenin sade ve asılcı bir dille betimlendiği, gece fotoğraflarının yapıldığı bu üslup, Caravaggio ’nun özgün üslubuna temel oluşturmuştur.
Caravaggio, 1588 senesinde Roma ’ya gitti ve Arpino şövalyesiyle çalıştı. 1590’dan 1599’a kadar Roma‘daki Fransız kilisesi Saint Louis des Français’in Saint Mathieu kapellasını süsledi. Sonra Madonna del Topolo ve Saint Agostino kiliselerinde çalıştı. Son derece çabuk hiddetlenen bir insan olduğu için hayatı oldukça hengameli geçti.
Caravaggio, 1592 sonbaharında yapmaya başladığı Meyve Sepeti Taşıyan Çocuk adlı resmi, Caravaggio ’nun Roma ’ya yeni geldiğinde yaptığı ve sanat dünyasında oranla bilinmediği yarıyıla ait bir eseridir. Fotoğraftaki model Caravaggio ’nun o sırada 16 yaşındaki dostu Mario Minniti ’dir. Gelecekte birçok resminde ona modellik yapacaktır. Siyah ve yeşil üzümler, elmalar, armutlar, kayısılar, incirler, narlar ve üzüm, armut ve etkileyici yapraklardan oluşan bir meyve buketi, kıvırcık saçları dağınık, kendi haline bırakılmış, aralanmış dudakları ve hafif baygın gözleriyle istekli bir surat ifadesi ile genç bir adam, sepeti bcerahate sunar gibi. Caravaggio ’nun cellar denilen mahzen ışığı tekniğini kullanarak yaptığı tablo, ters ışık alanlarından oluşur.
Meyve Sepeti Taşıyan Çocuk adlı resmi, Tarih: 1593, Orijinal Boyut: 70 x 67 cm
Caravaggio ’yu, 1588 senesinde Milano ’dan Roma ’ya gitmeye mecbur bırakan, bir münakaşa ya da cinayetle yargılanmasıdır. İlk gençlik senelerinden itibaren tartışmacı ve acayip bir şahsiyettir. Yaşı ilerledikçe ve kariyerinde güçlüklerle karşılaştıkça daha da sıkıntılı ve balanssız bir karaktere dönüşür. Roma ’daki ilk senelerinde, kaldığı yerlerin izini süren bir yol haritası oluşturmak neredeyse imkânsızdır. Aralıksız ev değiştirir ve eli sarih ev sahiplerinin hiçbkocaman ile rahat edemiyor gibidir. Caravaggio ’nun Roma ’daki ilk günleri, Milanolu işsiz ressamlar, heykeltraşlar ve taş oymacıları arasında geçer. İlk olarak, Lorenzo Siciliano isminde, bilinmeyen bir sanatçının yanında iş bulur. Caravaggio ilk işvereni, kalacak yer ve besin karşılığında dinsel fotoğrafları kopyaladığı rahip Pandolfo Pucci, Campo Marzio mahallesinde bir sarayda yaşamaktadır. Sanatçı, burada uzun müddet kalmaz, yine caddelere döner. Ağır bir hastalık geçirir, vaziyeti umutsuzdur, ancak altı ay sonra iyileşir. Bu günlerde, ilk şahsi portresi olan Hasta Baküs ’ü fotoğraflar. Ancak, bu eser üzerinde çalıştığı yarıyılda bacağındaki ciddi bir rahatsızlık sebebiyle rehabilitasyon gören Caravaggio, yaşadığı fiziksel acıyı modelin suratına yansıtmasına karşın, yaralı bacağını saklamıştır. Bu fotoğrafta, uyguladığı Lombardiya fotoğraf sanatının, yarım figür gösterme özelliğini, daha sonra yapacağı fotoğraflarda da uygulayacaktır. Uzmanlar, bu melankolik resmin, ressamın kendi portresi olduğunu kabul eder. Dionysos Yunan şarap yaradanı ya da İsa olarak bakabileceğimiz bu eserin başrolüne kendi aksini yerleştirmiştir.
Hilekarlar adlı tablosunda, masada karşı karşıya duran iki genç, hakikatte aynı bireydir, ama ters şahsiyetleri yansıtırlar. Bu hilekar, bir eliyle reyin masasına dayanmış, öbür eliyle artta kemerinden sahte bir kart çıkarır. Gencin yanındaki üçüncü birey kartların sayılarını bakarken, dostuna parmaklarıyla üç işareti yapar. Yırtık pırtık eldivenler yoksulluk göstergesi değil, işaret olan kartları tanımayı sağlar. Bu resmin 30 ’dan fazla kopyası bulunmaktadır.
Hilekarlar adlı tablosu
Caravaggio ’nun, Roma ’da gözlemlediği ve büyük bir reelcilikle betimlediği insan figürlerinin, resmin ön tasarısını kapladığı üslubu bu sıralarda ortaya çıkar. Fotoğraflarında, sıradan insanları, ağır çalışma şartlarından bedeni deforme olmuş yoksulları, fahişeleri, elbiselerini, surat ifadelerini ve bedenlerini idealize etmeden, tüm asılcılığıyla yansıtır. Bu eserlere egemen olan melankolik atmosfer, sanatçının hayatı ilerledikçe yoğunlaşacaktır.
“Aziz Thomas ’ın Kuşkusu” isimli tablosu, Tarih: 1601
Vatikan Müzesi’nde bulunan “İsa’nın Çarmıhtan İndirilip Gömülüşü” isimli tablosu en ünlü eserlerinden birisidir. Ayrıca Louvre Müzesi‘ndeki “Çingene Kadını”, Viyana‘da Belvédère Müzesi’ndeki “Ufalamış Tespih”le Berlin‘deki “Cupido”, Uffizi Müzesi‘ndeki “Dionisos” başyapıtları arasında sayılır. Caravaggio, günümüzde çağdaş anlamda asılcı resmin lideri sayılmaktadır.
“İsa’nın Çarmıhtan İndirilip Gömülüşü” isimli tablosu, Tarih: 1602-1603
Caravaggio, 1606 senesinde de yeniden başı tasaya girdi. Roma‘dan ayrılmaya zorlandı. 28 Mayıs 1606 ’da bir münakaşa sırasında Roma ’nın kenar semtlerinden bkocamanın çete lideri olan Ranuccio Tomassoni ’yi öldürür. Kabahatinin karşılığı olan vefat cezasına çarptırılmamak için Roma ’dan kaçar. Müzakerenin bir tenis maçı suratından çıktığı belirtilmekle birlikte, hakikat sebebinin bir kadın olduğu düşünülmektedir. Caravaggio ’nun münakaşa sırasında, başına iki ağır darbe almış olması, olayı nefsi müdafaya dönüştürebilecektir, ancak sanatçının kabarık sabıka kaydı suratından, eskiki olaylarını örtbas eden nüfuzlu tanıdıkları, bu olayı kapatamazlar. Colonna ailesinin yanına Napoli ’ye gider. Daha sonra 8 ay sonra Malta‘ya gitti. Malta Şövalyelerinin lideri Alof de Vignacourt için fotoğraflar yapar. Vignacourt, sanatçının çalışmalarından öylesine memnun olur ki, onu Şövalye duyuru eder. Malta ’da geçirdiği sakin günler, beş ay kadar sürer. Malta’da bir münakaşa sonucunu tutuklandı. 1608 Ağustos ayı sonlarında, Malta Şövalyeleriyle girdiği büyük tartışmada, şövalyelerden bkocaman ağır yaralanır ve Caravaggio hapsedilir. Bu gidişat, Malta Şövalyeleri ’nin Caravaggio ’nun vefatına kadar sürecek bir intikam isteğine yol açar. Kapatıldığı zindandan, büyük ihtimalle Alof de Vignacourt ’un takviyesiyle kaçtı.
Caravaggio, 1608 senesinde Sicilya ’ya geçti, Siracusa, Messina ve Palermo ’da ehemmiyetli fotoğraflar yaptı. Bunlar arasında Sicilya ’nın gözetici azizesi Azize Lucy ’nin Gömülmesi, Lazarus ’un Dirilişi ve Çobanların Secdesi yer almaktadır. Sicilya ’da Malta Şövalyeleri tarafından takip edildiğinden kaygı etmektedir. Caravaggio ’yu Sicilya ’da anlatan kaynaklar, acayip davranan, günlük kıyafetleri üzerinde ve silahlı yatan, minik bir tenkitte kendi resmini kılıcıyla parçalayan, yerel ressamları küçümseyen bkocaman olarak aktarmaktadır.
Kendisi için en tehlikesiz yerin Napoli ’deki gözeticisi Colonna ailesi olduğunu, bu ailenin Papalık tarafından bağışlamasını sağlayacağını düşünerek, dokuz ay sonra Napoli ’ye döner. 1609 senesinde, Napoli ’de bir tartışmada can verdiğine dair haberler Roma ’ya erişir. Bir birahanenin dışında hücuma uğramış, ölümcül yaralı olarak caddeye terk edilmiştir, rehabilitasyon edilir ve suratını deforme eden derin bir yara iziyle birlikte iyileşir. Bu atağın, Malta Şövalyeleri tarafından tertip edildiği sanılmaktadır.
Napoli ’de geçirdiği günlerde, kendine Malta ’da hep iyi davranmış ve onu gözetmiş olan Alof de Vignacourt ’dan bağışlama dilemek için, şövalyelerin gözetici azizi Vaftizci Yahya ’yı yine açıkladığı Vaftizci Yahya ’nın Başını Elinde Yakalayan Salome resmini yollar. Bu fotoğraftaki Vaftizci Yahya ’nın kesik başı ile yeniden aynı yarıyılda yaptığı Davut ve Goliath resminde, Goliath ’ın kesik başı kendi portresidir. Davut ve Goliath resminde, otoportresi olarak yaptığı Goliath ’ın başı, kendisine verilen vefat cezasını çağrıştırmaktadır. Sanatçı, kendini bir günahkar olarak görmekte, pişmanlığını ve bağışlanma isteğini yansıtmaktadır. Bu fotoğraf, İncil ’den alınan bir mevzunun en devrimci ikonografik yorumudur. Caravaggio günahı, onu öldüren Davut ise İsa peygamberi simgelemektedir, Hz. İsa ’nın yeryüzündeki temsilcisi Papa ’dan bağışlamasını dilemektedir.
“David with the Head of Goliath” isimli tablosu, Tarih: 1609-1610
Son eseri olan Azize Tümörsüle ’nın Şehit Edilmesi resminde, göğsünden okla vurulduğu anda resmedilen Azize Tümörsüle, vefatı, sakin bir tutumla karşılamaktadır. Caravaggio ’nun, öbür fotoğraflarındaki güçlü ışık-gölge tesiri bu fotoğrafta, Venedik fotoğraf sanatının puslu koyu kahverengi tonlarıyla yer değiştirmiştir. Sanatçının Sicilya ve Napoli ’de yaptığı son fotoğraflarında, etkileyici bir üslup farklılığı dikkat toplamaktadır. Büyük yüzeyleri aydınlatan güçlü ışığın yerine, ehemmiyetli noktaları kısmi aydınlatan ölgün, cansız bir ışık gelmiştir. Resmin bütününe egemen olan siyah renk, figürlere de berişen ve sanki topraktan çıkmış izlenimi veren, detayları saklayan kahverengiye dönüşmüştür. Fotoğraflarda acayip bir belirsizlik ve karanlık egemendir. Caravaggio ’nun tüm fotoğraflarındaki hüzünlü ve melankolik atmosfer, daha yoğun sezilmektedir.
1610 senesinin yazında, Papalık tarafından bağışlanma ümidiyle, Roma ’ya Doğru giden bir gemiye biner. Gemi, Palo limanına yaklaştığında, Papalık muhafızlarınca, güçle karaya çıkarılır ve mapusa atılır. Bu olayın da, Malta Şövalyeleri ’nin tuzağı olduğu düşünülmektedir. İki gün sonra serbest bırakılır, ancak gemi sanatçının fotoğrafları ve eşyalarıyla birlikte çoktan yola çıkmıştır. Caravaggio, gemiyi yakalayabilmek için bhücumluk tabanlı bir bölgede 200 km yürüyerek, Porto Ercole ’ye erişir. Sahilde baygın bulunur, sağlık kurumuna götürülür.
18 Temmuz 1610 tarihinde Roma ’ ya dönerken İtalya ’nın Toskana bölgesinde Porto Ercole şehrinde sıtmadan 39 yaşına can verdi. On gün sonra, o çok bilave ettiği, Papalık tarafından bağışlandığına dair resmi yazı geldi.
Barok sanatçılardan olan Caravaggio, kendinden sonraki sanatçıları etkiledi. Eserleri sanat dünyasında devrim yapacak kalitede sayıldı. Fazla reelcilikle yarattığı eserler dışında duygusal anlatımlı dinsel fotoğraflar da yaptı. Doğa gözlemlerini ayrıntıyla fotoğrafa aktardı, ışığın kullanımında yenilik getirdi, karanlık alana tek kaynaktan güçlü bir ışık vermeyi tercih etti.
