Carlo Goldoni Biyografisi
Tiyatro yazarı ve avukat
Carlo Goldoni, 25 Şubat 1707 tarihinde İtalya ’nın Venedik şehrinde Giulio Goldoni, Margherita Goldoni çiftinin oğlu olarak doğmuştur. Babası hekim idi. Zengin bir ailenin çocuğu olan Carlo Goldoni, çocukluk yarıyılında, tiyatroya ilgi duyan babasıyla birlikte, farklı birçok tiyatro şovu izleme imkânını buldu. Sekiz yaşında kendisi de minik bir güldürü yazdı.
Padova ’da hukuk öğrenimi görerek 1731 yı33 seneleri arasında Venedik ’te, 1744-1748 seneleri arasında Pisa ’da avukatlık yaptı. Pisa ’da avukatlık yaparken Venedik San Samuel tiyatrosu için güldürüler yazmaya başladı. Topluluklar ve oyuncularca desteklendi. ilk sahne başarısını da bu kentte kazandı. Komedi yazarlığı yaptı.
Goldoni, ismine çalıştığı tiyatro topluluğundaki iki oyuncuyla tanıştı. Bunlardan bkocaman Gobinetti Pantalone, öbürü de Sacchi ’ydi Arlecchino; bu iki oyuncu, o yarıyıl İtalyan tiyatrosunun en ehemmiyetli iki rolünü oynuyorlardı. Oyuncular rollerini suratları maskeli olarak yazarın tespit etmiş olduğu bir krokiye göre açıklıyorlardı. Moliere ’in eserlerini okumuş olan Goldoni, şahsiyet komedisiyle İtalyan tiyatrosunda o tarihe kadar yaygın olan ve Commedia dell ’arte kavrayışına uygun güldürü arasındaki farkı ayırt edebiliyordu. Bu iki oyuncunun gelmesiyle heveslenip İtalyan tiyatrosunda bir reform yapmaya ke üç emel tespit etti: Kaba ve enteresan maceraların yerine insanların yanılgılarını ve komik yanlarını işlemek; krokiye dayalı oyunların yerine tümüyle yazılı metinlere dayalı oyunlar kullanmak; oyuncuları maskelerinden ve ananesel kostümlerinden kurtararak, onlara yeni rollerine uygun elbiseler, hareketler ve surat anlatımları vermek.
Goldoni ’nin yarısı yazılı metne, yarısı da belli bir krokiye dayalı şahsiyet komedileriyle hakikatleştirdiği bu reform şiddetli bir tepkiye yol açtı; bu eserleri İki Efendinin Uşağı Şehir Servitore di due padroni, 1745 ve Becerikli Dul La Vedova Scaltra, 1748, Palavracı Şehir Bugiardo izledi. Bu arada kitapçı Bettinelli, Goldoni ’nin tiyatro eserlerini basmaya başladı 1750. Birbirini izleyen oyunlar Otelci Kadın [La Locandiera, 1753], vb. Goldoni ’nin şöhretini artırdı.
Goldoni 1750 senesinde üretkenliğinin doruğundaydı ve fazla kendine güvenle giriştiği bir iddia neticeyi o sene 16 tane üç perdelik komedi oyunu yazdı. Süratli yazılmış olmalarına karşın bu oyunların tümü büyük gişe başarısı elde ettiler ama fazla yoğun çalışma yazarı yatağa düşürdü.
Carlo Goldoni, 1762 senesinden sonra İtalya ’dan parçalayarak ömrünün son yarıyılını Paris ’te geçirmek vaziyetinde kaldı.
Paris ’teki İtalyan tiyatrosunun, Goldoni ’ye iki senelik bir kontrat önermesi 1763-1765 üstüne, yazar büyük başarı sağlayan çok rakamda kroki oluşturdu: bunlardan bkocaman da Yelpazedir Şehir Ventaglro, 1765. Goldoni 1765 senesinde kral Louis XV ’in kızlarının İtalyanca hocayı oldu ve kendisine ücret bağlandı. Reyin yazarlığını bıraktı. Fransa ’da, Devrim vakaları sırasında sarayın ödediği para kesilince, Goldoni hasta ve muhtaç bir halde 6 Şubat 1793 tarihinde 86 yaşında Paris ’de can vermiştir.
Carlo Goldoni, 1736 senesinde Cenovalı bir noterin kızı olan Nicoletta Connio’yla evlendi.
Carlo Goldoni, 6 Şubat 1793 tarihinde 86 yaşında Paris ’de can vermiştir.
Yaşamının son yirmi beş senesini başka bir ülkede geçirmesine karşın Venedik her zaman Goldoni için ehemmiyetli bir şehir oldu. Neticede Venedik onu yaratmıştı, o da Venedik lehçesini ve Venedikli insanları sahne üzerine taşıyarak bu şehri yine yarattı. Venedik şehri de onu hiç unutmadı. Bugün şehrin en yoğun alanlarından bkocamanında sevimli bir Goldoni heykeli çevrede gezen insanları ve hayvanları, koşuşan çocukları izlemektedir. Ayrıca Goldoni Tiyatrosu isimli minik bir tiyatroda tüm sene onun oyunları oynanmaya devam ediyor.
Yapıtlarından Bazıları :
İyi Vicdanlı Ayı 1771
Venedikli Gondolcu 1733
Restorancı Kadın
İffetli Kadın 1743
Saray Adamı Girolamo1738
Sevgililer
La Pamela 1750
Palavracı 1742
Reel Dost
Antikacının Ailesi 1749
Kahvehane 1750
Venedikli Avukat 1750
Rivayetçiler 1751
Yabanlar 1753
Baruffe chiozzote 1753
Yelpaze 1955
Enteresan Bir Hadise 1760
Chioggia Münakaşaları 1762
Alan
Otelci Kadın 1753
Uslu Kadın
Yalaka
Kıskanç Kadınlar
Sayfiye Merakı 1761
Sayfiye Serüvenleri 1761
Sayfiye Dönüşü 1761
İki Efendinin Uşağı 1743
Tatminsiz 1755
Aile Babası
Aile Babası
Karnavalın Son Akşamlarından Bkocaman 1762
