Georg Wilhelm Friedrich Hegel Biyografisi
İdealist Alman feylesof.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel, 27 Ağustos 1770 tarihinde Almanya ’da Stuttgart, Württemberg’de bir memurun oğlu olarak doğmuştur. Tübingen’de ilahiyat okuduktan sonra Bern ve Frankfurt’ta felsefe hocalığına başladı. 1805’te Jena Üniversitesi‘ne profesör oldu.
Immanuel Kant felsefesini araştırdı. Hıristiyanlık üzerine bir ekip metinler yazdı. Muhtelif akımları tahlili sebebiyle fikrî bunalıma düştü. Gitgide artan kederinin üstesinden gelmek için daha çok çalışmaya başladı. Yunan felsefesinin yanında modern târih ve siyâsate yöneldi. İktisat bildi. Daha evvel tesirinde kaldığı Kant felsefesinin tesirinden kurtularak Hıristiyanlığın temel temellerine yeni bir gözle baktı. Yazılarında sık sık Hıristiyanlığı tenkid etti. Daha evvel Kant’ın tesirinde kalarak yazdığı yazılarını tekerrür gözden geçirdi. Bu yazılarının asılları yansıtmadığını görerek, yazdığı yeni sınamalarında Immanuel Kant‘ı tenkid etti.
Babasının vefatından sonra 1801 senesinde Jena’ya giderek üniversite öğretim abonesi oldu. 1805’te Jena Üniversitesi’ne profesör oldu. Tübingen’den dostu olan genç Friedrich Schelling‘in üniversitede verdiği dersleri dinledi. Schelling ile birlikte bir çeşit edebiyat gazetesi olan Kritisches Journal der Philosophie Tenkidli Felsefe Gazetesiyi kurdu. Bu gazetede Immanuel Kant‘ın, Johann Gottlieb Fichte‘nin, Friedrich Schelling‘in yapıtları ve kuşkuculuk üzerine yazılar neşretti. Friedrich Schelling‘in fikirlerini benimsemesine karşın birçok hususta onun görüşlerini paylaşmadığını açıkladı. Çevresine topladığı az rakamda talebeye mana ve doğa ötesi dersleri verdi. Birkaç sene içinde talebelerinin rakamı arkasıydı.
Başlangıçta Friedrich Schelling‘in öznel idealizm felsefesine inanmış görünüyordu, sonradan kendine ayrı bir sistem kurup onun korunmasını yapmaya başladı. Kurduğu bu felsefe sistemini ‘phanomenologie des Geistes’ ismindeki yapıtında anlatmıştır. Bir vakit Nürnberg’de kaldıktan sonra Berlin ve Heidelberg üniversitesinde profesörlük yaptı. Bu devrede yazdığı yapıtlar arasında ‘Mana Bşehrimi’ ve ‘Felsefe Ansiklopedisi’ dikkati çekti.
Bir ara iş değiştirerek Bamberger Zeitung Gazetesi’nin siyâsî redaktörlüğünü yaptı.
1808‘de Nürnberg‘e giderek bir ortaöğretim müessesesine müdür oldu. Sekiz sene vakitle bu misyonu yürüttüğü sırada düşüncelerini Philosophische Propadeutik Felsefeye Hazırlık isimli yapıtında bir cins özet sistemi hâline getirdi. Wissenschaft der Logik Mana Bşehrimi isimli yapıtını yazdı.
1816‘da Heidelberg Üniversitesinin felsefe kürsüsünde misyon alarak Ana Çizgileriyle Felsefe Bilimleri Ansiklopedisi Encyklopadie der Philosophischen Wissenschaften Grundrissede isimli yapıtında felsefesini bir bütün olarak açıkladı. 1818’de Berlin Üniversitesinde Johann Gottlieb Fichte‘nin vefatından beri boş olan felsefe kürsüsünü devraldı.
1821 senesinde Hukuk Felsefesinin Prensipleri Grundlinien der Philosophie des Rechts isimli yapıtını yayımlandı. İktisâdî ve siyâsî cemiyet kavrayışını bu yapıtta derli toplu biçimde ortaya koydu. İktidârın kullanılmasının en akla yatkın biçimi olarak düşündüğü meşrûtî monarşi dışındaki diğer sistemleri tenkid etti.
1818‘den vefatına kadar Berlin Üniversitesindeki felsefe profesörlüğü sırasında felsefe sisteminin; târih felsefesi, felsefe târihi, hukuk felsefesi, din felsefesi bvefatlarını titizlikle öğretti. Kendisinin ve talebelerinin anekdotları, felsefesini benimseyen kimseler tarafından bir araya gelip vefatından sonra Berlin Dersleri Berliner Vorlesungen ismiyle yayımlandı.
1822‘de Hollanda‘ya, 1824‘te Viyana‘ya, 1827‘de Paris‘e giden Hegel, 1827’den başlayarak Berlin‘de Jahrbücher für Wissenschaftliche Kritik isimli mecmuayı çıkardı. 1830 devriminin sarsıntısından etkilendi.
1831 senesinde Prusya Hükümdarı Friedrich Wilhelm tarafından bir madalyayla şereflendirildi.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Felsefenin aralıksız tartışılan meselelerinin fasit dairesinin dışına çıkmak için, muhtemelen felsefede ilk kere, tarih ve yapının ehemmiyetli olduğunu ileri sürdü. Efendi-köle diyalektiğinin kavramsallaştırması öz farkındalık oluşması için değişiğin ehemmiyetinin altını çizdi.
Tesiri, hem onu takdir edenler Francis Bradley, jean-paul-sartre, Hans Küng, Bruno Bauer, Max Stirner, Karl Marx hem de acımasızca tenkit etenler Soren Kierkegaard, Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger, Friedrich Schelling gibi çok değişik konumlardaki insanlar üzerinde çok geniş bir yelpazede olmuştur.
Hegel’in kurduğu sisteme ‘diyalektik mana’ denilir. Buna göre bir fikir başka bir deyişle tez, karşısındaki başka bir tezle anti-tezle karışır, bundan yeni bir kavrayış doğar ki buna birleşim denilir.
Hegel, Immanuel Kant‘ın felsefesine inanmakla beraber onun fikirlerini noksan buluyordu. Immanuel Kant‘ın aksine insanların her şeyi öğrenebileceklerine inanmıştı. Hegel’e göre dünya demek mana demekti. İnsanlar mananın hudutlarını çözdükleri anda beşerin hudutlarını da çözmüş olacaklardı. Hegel’e göre, biricik, canlı felsefe, çelişmelerin -daha Doğrusu karşıtların- felsefesidir; çiçek, meyvenin ortaya çıkmasına yol açar, ama meyvenin ortaya çıkması için de, çiçeğin ortadan kalkması lüzumludur. Demek ki üremenin hakikati, hem çiçek hem meyve olmaktır. Vefat hem ortadan kaldırmadır, hem yine doğuşu sağlayan şarttır.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel ömrünün son senelerini Berlin‘de geçirdi. 1831 yazı ve sonbaharı boyunca süren kolera salgınının son kurbanlarında bkocaman oldu. 14 Kasım 1831 tarihinde kısa süren bir hastalıktan sonra aniden Berlin, Almanya ’da 61 yaşına can vermiştir.
Gençliğinde bile ihtiyar görünen Hegel, konuşmakta kasvet sürükleyen, ders anlatırken bile tedirgin davranan bkocamandı. Görüşü terslikleri birleştirme, kendisinden evvel gelen parça parça ve paradokslu düşüncelerin hepsini toplama ve aşma endişesini taşıyordu. Bu sebeple hem idealist hem reelci olabiliyor, düşünce sistemi muhtelif düşünürler tarafından farklı istikametlere yorumlanabiliyordu. Hegel’in felsefî düşünce sistemi sıhhatinde olduğu gibi vefatından sonra da taraftar buldu. Başta Fransa ve İtalya olmak üzere başka Avrupa ülkelerine de dağıldı. Kendisinden sonra Hegelcilik ismiyle dağılan felsefî sistemi Varoluşçuluk, Marksizm, Olguculuk ve Analitik felsefe gibi birbirinden çok farklı akımların büyümesini etkiledi.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel Sözleri :
– Dünyada istekli olmaksızın başarılmış hiçbir büyük şey yoktur.
– Her ruh kendi acısının taşıyıcısı olarak bizatihi artisttir.
– Kendilerine nasıl yaşayacaklarını buyuracak salt nezaket kaideleri isteyenlerin Doğru istedikleri şey, şahsiyetsizliğe bahanedir.
– Tarihin hareketini oluşturan fikirlerin diyalektiğidir.
– Dünya tarihi, özgürlük bilinçliğinin büyümesinden başka bir şey değildir.
– Bir insanın sana neler verebileceği değil, senin için nelerden bırakacağı ehemmiyetlidir.
– Hakikat aşk; onunla birlikteyken bir bütün olmak değil, o yokken; ‘yarım kalabilmektir’.
– Büyük vakaların tesirindeyken genel bir ilke fayda sağlamaz.
– En vefakar arkadaşımız gölgemizdir bilirsiniz. Ama unutmayın ki; o da yoldaşlık etmek için güneşli havayı bilaveler !
– Her aklî olan hakikattir, her hakikat olan aklîdir.
– Aklını beğendiğin bkocamanın görüntüsünü merak etme. Aklını kullanmayan bkocamanın ise görüntüsünden etkilenme !
– Tarihten aldığımız ders, tarihten ders almadığımızdır.
– Tarih reelinde, insanlığın “kabahatlerinin, deliliklerinin ve facialarının” kaydından pek fazla bir şey değildir; ama tecrübenin bize öğrettiği odur ki, milletler ve devletler tarihten asla bir şey bilmemişlerdir.
– Hoşlanmak, onunla birlikteyken bir bütün olmak değil; o yokken yarım kalabilmektir.
– Felsefe objelerin düşünce ile görülmesidir.
Kitapları :
1801 – Differenz des Ficheschen und Schellingschen Systems der Philosophie Fichte ve Schelling ’ in Felsefe Sistemleri Arasındaki Ayrılık
1807 – Phanomenologie des Geistes Ruhun Fenomenolojisi
1808 – Wissenschaft der Logik Mana Bşehrimi
1809 – Philosophische Propadeutik Felsefeye Hazırlık
1816 – Encyklopadie der Philosophischen Wissenschaften Grundrissede – Felsefe Ansiklopedisi
1821 – Grundlinien der Philosophie des Rechts Hukuk Felsefesinin Prensipleri
1837 – Vorlesungen über die Philosophie der Geschingte Tarih Felsefesi Üstüne Dersler
