Mahmut Yesari Biyografisi
1925’te yayınlanan Çoban Yıldızı oyunu onu nama kavuşturmuştur.
Mahmut Yesari, 5 Mayıs 1895 tarihinde İstanbul ’da Hattat Yesârîzâde Mustafa İzzet ’in oğlu olarak doğmuştur. Hattat Yesârî Mehmed Esad ’ın torunu olan Mahmut Yesari, soyadını sol eliyle yazdığı için Yesâri lâkabıyla anılan hattat dedesinden alır. Arapça bir kelime olan ‘yesar ’, ‘sol taraf- sol ’ anlamlarına gelmektedir. Mahmud Yesari, İstanbul Lisesini bitirdi. Sanat yaşamına daha on beş yaşında iken atılmış, “Gıdık” isimli espritüel bir mecmuada karikatürlerini yayınlamakla başlamıştır. Yesari ’nin lise senelerindeki temel maksadı fotoğraf eğitimi görmek ve bunun için de yurtdışına gitmektir. Fotoğraf öğrenimi için Avrupa’ya gideceği sırada 1. Dünya Savaşı patlak verir. Bunun üzerine Hoş Sanatlar Yüksekokulunda okudu.
Bu sırada 1. Dünya Savaşı çıktı. Bunun üzerine yedek subay olarak askere alındı. Çanakkale Anafartalar cephesinde misyon aldı. Savaş bitince İstanbul ’a döndü. Dönüşünde 1918–1919 senelerinde Diken ve Gıdık mecmualarında karikatürleri yine çıkmaya başladı.
1920 ’lerde ise reyin yazarlığına yönelmiş yazın yaşamına da alaka göstermeye başlamıştır. Bu alandaki ilk mahsulü olan Fidan Zehra isimli oyunu uyarlama bir eserdir. Oyunlarının çoğu Darülbedayi tarafından sahnelenmeye başlayınca tiyatro eleştirileri de yazmaya başlamıştır. Gazeteciliğe atıldığı bu senelerde tiyatro aktiflikleri yapmakta, tiyatro oyunlarını tenkit etmekte, mecmua da çıkarmaktadır. 1920- 1921 senelerinde yazılarının çıktığı “Yarın” isimli mecmuadır.
Reyin yazarlığından sonra hikaye ve roman yazarlığına yönelmeye başlar. İlk hikayeleri “Fotoğraflı Her şey”, “Yedigün” ve “Yarımay” gibi mecmualarda yayımlanır. İlk romanları da gazetelerde tefrika edilmeye başlamıştır. Bu seneler arasında telif ve uyarlama oyunlar da yazmayı sürdürmektedir.
Mahmut Yesari, 1923 senesinde Refik Ahmet Nuri Sekizinci ve Reşat Nuri Güntekin ile birlikte “Kelebek” isminde haftalık espri mecmuası çıkardı. Kelebek mecmuasında ileride Çulluk, Tipi Dindi ve Su Sinekleri gibi eserlerle oldukça ustalaşacağı bir cinsin sınamasına girişir; ilk romanı Bir Namus Sorunu ’ni tefrika eder. Oyunlar yazmaya başladı. Daha sonra roman ve öyküler yazdı. Bunlarda yaşamdan alınmış sahneler çoktur. Romanları daha romantiktir.
İlk romanının ismi Namus’tur. Tiyatro sahnesine facia yazmakla girdi, sonra komediye yöneldi. Oyunlarından ekserisi, Darülbedayi tarafından temsil edilmiştir. Günlük gazetelerde edebiyat ve tiyatro alanında kısa tanıtım ve tenkitleri çıktı. Tiyatro uyarlamaları yaptı. Romanlarında sade bir dile ve reelci diyaloglara yer verdi.
Yaşamının sonuna kadar muhtelif mecmua ve gazetelerde yazı yaşamını sürdürdü.
Pak bir Türkçeyle yazılmış olan hikâye kitabı; ‘Yakacık Mektupları ’: Çaprazın Romanı, Bir Keçiye Bir Adam, Kahvecinin Tasayı, Kür Saatleri, Düğünsüz Köy, Ziyaret Günleri, Akşam Enteresanlığı “Sabahları iyi, hem çok iyi! Ama bu saatler yok mu? Bu saatler çok fena!” Bu hikâyeye vicdan katlanmaz!, Hasta Dostum, Bilave edilen Arkadaşlar, Bir Kahkahanın Kabahati, Yaşamak Evhamı adlı on iki kısa hikâyeden; daha Doğrusu, ‘anı-hikâyeden ’ oluşuyor.
Pekçok öykü, elliden fazla oyun ve yirmi beş roman yazdı.
İlk eşinden bir Arif Yesari isminde oğlu vardır. İkinci evliliğini yazar Cahit Uçuk ile 40 yaşlarında yaptı, ancak 2,5 sene sonra boşandı.
Mahmut Yesari, 16 Ağustos 1945 tarihinde İstanbul ’da 50 yaşında Yakacık Sanatoryumu ’nda tüberküloz hastalığından ölmüştür. Çamlıca ’da, Çakaldağı ’ndaki aile kabirliğine gömüldü.
Eserleri :
Roman-Öykü
1923 – Bir Namus Sorunu roman
1925 – Çoban Yıldızı roman
1927 – Çulluk roman
1927 – Pervin Abla roman
1928 – Ak Saçlı Genç Kız roman
1929 – Geceleyin Caddeler
1930 – Bsızı Yanık Ömer roman
1930 – Kırlangıçlar roman
1932 – Su Sinekleri roman
1932 – Bahçemde Bir Gül Açtı roman,
1933 – Tipi Dindi roman
1933 – Kalbimin Kabahati roman
1933 – Ölünün Gözleri roman
1934 – Sevda İhtikarı roman
1934 – Aşk Yarışı roman
1934 – Bir Kadın Geçti roman
1934 – Sağnak Altında roman
1935 – Kanlı Gizem roman
1937 – Yakut Yüzük roman
1938 – Yakacık Mektupları öyküler
1939 – Dağ Rüzgarları roman
Oyunları:
– Okul Temsilleri
– Tablo,
– Asri Hülyalar,
– Bekir’in Düşü,
– Ayrı Oda,
– Çürük Merdiven,
– Bayrağın Gururu,
– Sürtük,
– Telli Turna,
– Hanife Hanım Hizmetçi Arıyor,
– Serseri
Filmleri :
Eser :
1999 – Su Sinekleri TV Dizisi
1983 – Çoban Yıldızı Sinema Filmi
1970 – Sürtük Sinema Filmi
1965 – Sürtük Sinema Filmi
1942 – Sürtük Sinema Filmi
1940 – Akasya Palas Sinema Filmi
1933 – Söz Bir Allah Bir Sinema Filmi
