4 Mart tarihinde yaşanan doğumlar, vefatlar ve önemli olaylar, “Tarihte bugün ne oldu?” başlığı ile yurttaşlar tarafından büyük bir merakla inceleniyor. Peki, tarihte bugün ne oldu 4 Mart? 4 Mart’ta ne oldu? Kim doğdu, kim can verdi? Ayrıntılar haberimizde…
OLAYLAR
• 1493 – Kaşif Kristof Kolomb, Niña isimli gemisiyle Amerika’ya erişti.
• 1656 – Olay-i Vakvakiye: Düşük ayarlı para ve alınamayan ücretler için ayaklanan askerler, IV. Mehmed’in onayıyla bazı saray ağalarını idam ettirdiler.
• 1774 – Orion Nebulası, ilk kere William Herschel tarafından gözlemlendi.
• 1791 – Vermont, Amerika Birleşik Devletleri’nin 14. eyaleti oldu.
• 1877 – Pyotr İlyiç Çaykovski’nin eseri Kuğu Gölü Balesi’nin ilk gösterimi.
• 1882 – İngiltere’de ilk elektrikli tramvay hizmete girdi.
• 1894 – Şanghay’da büyük yangın: 1000’den fazla bina kül oldu.
• 1903 – Beşiktaş Jimnastik Kulübü heyetti.
• 1923 – Mustafa Kemal Paşa’nın 17 Şubat’taki konuşmasıyla başlayan İzmir İktisat Kurultaysi sona erdi. Kurultayda Misak-ı İktisadî kabul edildi.
• 1924 – Happy Birthday to You şarkısı, Clayton F. Summy tarafından yayımlandı.
• 1924 – Halife Abdülmecit Efendi ve Osmanlı Hanedanı mensupları yurt dışına çıkarıldı.
• 1925 – Hükûmete olağanüstü yetkiler veren Takrir-i Sükun Yasayı, Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildi.
• 1929 – Takrir-i Sükun Yasayı yürürlükten kalktı.
• 1934 – Ankara Radyosu yayınına başladı.
• 1934 – İstanbul Üniversitesi’nde açılan “İnkılap Tarihi Enstitüsü”nde ilk dersi, Millî Eğitim Bakanı Hikmet Bayur verdi.
• 1940 – İstanbul’da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası’nda Türk ekibi, beş birincilik alarak altıncı kere şampiyon oldu.
• 1946 – Frank Sinatra’nın ilk albümü The Voice of Frank Sinatra, Columbia Records tarafından yayımlandı.
• 1949 – Sovyetler Birliği’nde Molotov, bahane gösterilmeden Dış İşleri Bakanlığı görevinden alındı.
• 1950 – Yeni Basın Yasayı tasarısı, Meclis’e sevk edildi.
• 1951 – İnönü Ansiklopedisi’ndeki görevine son verilen eğitimci Agâh Sırrı Levent, bu haksız uygulamadan dolayı Millî Eğitim Bakanı Tevfik İleri’yi düelloya davet etti.
• 1952 – Ronald Reagan, ikinci eşi Nancy Davis ile Los Angeles’ta evlendi.
• 1954 – Boston’da ilk galibiyetli böbrek nakli Doğruleştirildi.
• 1955 – Türk-Amerikan işbirliğiyle kurulan Minneapolis Moline Türk Traktör ve Ziraat Makinaları Fabrikası, kurulum yaparak traktör üretimine Ankara’da başladı. Günümüzde Türk Traktör ismiyle faaliyetine devam etmektedir.
• 1963 – İstanbul İstinye’deki Kavel Kablo Fabrikası’ndaki grev bitti. Türk-İş’e bağlı Maden-İş Sendikası’na aza 170 işçi, fazla mesailerinin ve senelik ikramiyelerinin bütün olarak ödenmemesini, sendikadan ayrılmaları için baskı yapılmasını ve Maden-İş Şişli Şube Başkanı ile işçi temsilcilerinin işten çıkarılmasını protesto etmek emeliyle 28 Ocak’ta işi vazgeçerek tezgâh başında oturma eylemine başladı.
• 1964 – BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’a uluslararası efor yollama kararı aldı.
• 1965 – Suat Hayri Ürgüplü Hükûmeti, 231 kabul, 200 ret ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun verdiği 1 çekimser rey ile güvenoyu aldı.
• 1966 – Bir Kanada yolcu uçağı, Tokyo’ya inişi sırasında infilak etti, 64 kişi can verdi.
• 1967 – CHP Gençlik Kolları bildirisinde, başını Turhan Feyzioğlu’nun çektiği “Sekizler”in partiden çıkarılması istendi.
• 1967 – Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, kendisine “baba”, “beyefendi”, “paşam” biçimlerinde hitap edilmesini yasakladı. Millî Güvenlik Heyeti Genel Sekreteri Kemalettin Gökakın’ın imzasıyla yayımlanan genelgeyle, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın isteği kamuoyuna duyuruldu.
• 1970 – Yüksek Sorgulama Heyeti, Hacı Ali Demirel’e satılan Devlet Demiryolları arsaları için soruşturma açtı. Üç gün sonra Yüksek Sorgulama Heyeti’nun sekiz azasi görevden alındı. Heyet azalari, Danıştay’a müracaat etti. Heyet azalarinden beşi Danıştay kararıyla görevlerine döndü.
• 1970 – Fransız denizaltısı “Eurydice” infilak etti.
• 1977 – Güney ve Doğu Avrupa’da zelzele: 1500’den fazla ölü var.
• 1979 – Voyager I’in gönderdiği resimlerde, Jüpiter’in halkaları görüldü.
• 1981 – Türkiye’nin Paris Çalışma Ateşesi Reşat Moralı, Ermeni teşkilatı ASALA militanlarının saldırısı sonucu hayatını kaybetti. Olayda ağır yaralanan din görevlisi Tecelli Arı da bir gün sonra can verdi.
• 1981 – 74 sanıklı Dev-Yol davası, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Duruşmasi’nde başladı.
• 1983 – Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No’lu Askerî Duruşmasi’nde görülmekte olan Dev-Sol davası sonuçlandı. Dokuz sanık, 6 ay ilâ 10 sene arası hapis cezalarına çarptırıldı, 14 sanık ise salıverilme etti.
• 1985 – Başbakan Turgut Özal, Boğaziçi’nde yabancılara arsa satılması konusunda bir açıklama yaptı. Özal, “Kandilli sırtlarında arazi satın alan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Abdullah bin Abdülaziz saray değil, 1000 metrekarelik küçük bir ev yaptıracak” dedi.
• 1986 – Başbakan Turgut Özal, “1988 seçimlerinden sonra iki buçuk parti kalır; biri biz, biri sol, buçuğunu bilmem” dedi.
• 1986 – Eski Emniyet Müdürü, Vali ve Sosyaldemokrat Milletçi Parti Milletvekili İbrahim Halil Ural, “Süleyman Demirel bana işkence için talimat vermişti” dedi.
• 1987 – Başbakan Turgut Özal, Amerika Birleşik Devletleri’nin Houston kentindeki Methodist Hastanesi’nden, uydu aracılığıyla Ankara’ya iletilen görüntüsüyle Bakanlar Heyetine Başkanlık etti.
• 1988 – Kıbrıs’lı iş adamı Asil Nadir, Titibank’ı Türkiye İthalat İhracat Bankası satın aldı.
• 1991 – Mardin’in İdil ilçesinde yürüyüş yapan kalabalığa ateş açılması sonucu 2 kişi can verdi, 25 kişi yaralandı. Üç gün sonra İdil’deki olayları protesto etmek için Mardin’in Dargeçit ilçesinde yürüyüş yapan gruba ateş açıldı, 1 kişi can verdi, 7 kişi de yaralandı.
• 1992 – Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal ve iki dostu hakkında, “güveni makûsa kullanmak ve resmî evrakta sahtecilik” iddiasıyla dava açıldı.
• 1992 – İspanya’dan engizisyon baskısı nedeniyle kaçarak Osmanlı İmparatorluğu’na sığınan Museviler, Türkiye’ye gelişlerinin 500. senesini kutladılar.
• 1994 – Gazeteci Hıncal Uluç, İstanbul Levent’teki bir benzincide uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı. Saldırganların kaçtığı otomobilin yeraltı dünyasının ünlü isimlerinden Alaattin Çakıcı’nın eşi Uğur Çakıcı’ya ait olduğu belirlendi.
• 1994 – Dokunulmazlıkları kaldırılan DEP Milletvekilleri Leyla Zana, Sırrı Sakık, Ahmet Türk, Selim Sadak ve bağımsız Milletvekili Mahmut Alınak gözaltına alındı. Hasan Kabirci ve DEP Şırnak Milletvekili Selim Sadak serbest vazgeçildi.
• 1995 – Michael Johnson, kapalı salonda 400 m Dünya rekoru kırdı: 44,63 s.
• 1997 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, insan kopyalama araştırmalarını yasakladı.
• 1997 – Hale-Bopp kuyruklu yıldızı, Güneş’in bütün üzerinden geçti.
• 1998 – Amerika Birleşik Devletleri Anayasa Duruşmasi, iş yerinde cinsel taciz yasalarının, her iki tarafın aynı cins olması vaziyetinde de geçerli olduğunu onayladı.
• 2000 – Yargıtay Hukuk Genel Heyeti, Kürt kökenli isimlere ilk kere onay verdi.
• 2002 – Ilımlı Arnavut lider İbrahim Rugova, Kosova’nın ilk Devlet Başkanı seçildi.
• 2003 – Filipinler’in güneyindeki bir hava alanında, bir sırt çantasına gizlenmiş bomba patladı, 21 kişi can verdi.
• 2005 – Alman Matthias Jeschke, Toyota Landcruiser 90 V6 vasıtasıyla Ojos del Salado’da 6358 metreye erişerek “bir taşıtla çıkılan en yüksek konum” rekorunu kırdı.
• 2012 – Rus Vladimir Putin, yapılan seçimler sonucu Rusya’da %59,3 oyla 2. kere Devlet Başkanı seçildi.
DOĞUMLAR
• 624 – Hasan bin Ali, 5. İslam Halifesi ö. 669
• 1526 – Henry Carey, Kral VIII. Henry’nin Mary Boleyn’den olan oğlu ö. 1596
• 1574 – Carl Gyllenhielm, İsveçli asker ve politikacı ö. 1650
• 1634 – Kazimierz Lyszczynski, Leh asilzade, filozof ve asker ö. 1689
• 1678 – Antonio Vivaldi, İtalyan besteci ö. 1741
• 1769 – Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Mısır Valisi, Mısır ve Sudan’ın hidivi ö. 1849
• 1819 – Narcyza Zmichowska, Polonyalı romancı ve şairdir ö. 1876
• 1829 – Samuel Rawson Gardiner, İngiliz tarihçi ö. 1902
• 1854 – Napier Shaw, İngiliz meteorolog ö. 1945
• 1858 – Alfred Blaschko, Alman dermatolojist ö. 1922
• 1863 – Reginald Innes Pocock, Britanyalı zoolog ö. 1947
• 1864 – Alejandro Lerroux, İspanya Başbakanı ö. 1949
• 1874 – Jan Cerny, Çekoslovakya başbakanı ö. 1959
• 1875 – Mihály Károlyi, Macaristan’ın ilk devlet başkanı ö. 1955
• 1887 – Willy Meller, Alman heykeltıraş ö. 1974
• 1889 – Hong Saik, Japon asker ö. 1948
• 1892 – Yi Kwang-su, Koreli romancı, yazar, şair ve gazeteci ö. 1950
• 1898 – Georges Dumézil, Fransız tarihçi ve dilbilimci ö. 1986
• 1898 – Hans Krebs, Nazi Almanyası Piyade Generali ve OKH başkanı ö. 1945
• 1898 – Dora Diamant, Polonyalı oyuncu ö. 1952
• 1913 – John Garfield, Amerikalı oyuncu ö. 1952
• 1928 – Fikret Tabeyev, Sovyet Tatar politikacı, büyükelçi, parti lideri, Tataristan Cumhuriyeti Komünist Partisi’nin kurucusu ö. 2015
• 1932 – Miriam Makeba, Güney Afrikalı şarkıcı ve sivil haklar eylemcisi ö. 2008
• 1938 – Kito Lorenc, Alman yazar
• 1947 – Jan Garbarek, Norveçli müzisyen
• 1947 – Kâmil Sönmez, Türk toplum müziği sanatçısı, sinema ve tiyatro oyuncusu ö. 2012
• 1949 – Sergey Bagapş, Abhaz siyasetçi
• 1951 – Kenny Dalglish, İskoç futbolcu ve teknik direktör
• 1954 – Catherine O’Hara, Kanadalı-Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu
• 1954 – François Fillon, Fransız siyasetçi
• 1954 – Ricky Ford, Amerikalı caz müzisyeni ve saksofoncu
• 1955 – Dominique Pinon, Fransız oyuncu
• 1963 – Jason Newsted, Amerikalı müzisyen metallica, voivod
• 1966 – Wash Westmoreland, İngiliz rejisör
• 1968 – Kiriakos Miçotakis, Yunan siyasetçi
• 1968 – Patsy Kensit, İngiliz oyuncu
• 1970 – Kuddusi Müftüoğlu, Türk futbol hakemi
• 1971 – Seher Dilovan, Türk toplum müziği sanatçısı
• 1974 – Ariel Ortega, Arjantinli futbolcu
• 1977 – Didem Süer, Türk basketbolcu
• 1977 – Ercan Yılmaz, Türk şair ve yazar
• 1980 – Omar Bravo, Meksikalı futbolcu
• 1980 – Landon Donovan, Amerikalı Amerika Birleşik Devletleri millî futbol ekibi kaptanı eski futbolcu
• 1980 – Yasemin Mori, Türk müzisyen
• 1985 – Whitney Port, Amerikalı televizyon şahsiyeti ve model The Hills, The City
• 1986 – Erin O’Kelley, Amerika güzellik kraliçesi
• 1986 – Margo Harshman, Amerikalı oyuncu
• 1990 – Andrea Bowen, Amerikalı oyuncu
• 1992 – Bernd Leno, Alman futbolcu
• 1992 – Erik Lamela, Arjantinli futbolcu
• 1992 – Jared Sullinger, Amerikalı basketbolcu
• 1993 – Ahmet Düverioğlu, Ürdünlü basketbolcu
• 1995 – Chlöe Howl, İngiliz şarkıcı ve şarkı yazarı
VEFATLAR
• 1193 – Selahaddin Eyyûbî, Haçlı saldırılarına karşı duran Eyyûbî Sultanı d. 1138
• 1615 – Hans von Aachen, Alman ressam d. 1552
• 1832 – Jean-François Champollion, Fransız filolog d. 1790
• 1851 – James Richardson, Amerikan kâşif d. 1809
• 1852 – Nikolay Gogol, Rus yazar d. 1809
• 1856 – Damat Gürcü Halil Rifat Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Kaptan-ı Derya d. 1795
• 1858 – Matthew C. Perry, Amerikalı deniz subayı d. 1794
• 1916 – Franz Marc, Alman ressam d. 1880
• 1936 – Lou Marsh, Kanadalı hakem ve gazeteci d. 1879
• 1948 – Antonin Artaud, Fransız reyin yazarı, şair ve tiyatro oyuncusu d. 1896
• 1952 – Charles Scott Sherrington, İngiliz bakteriyolog, patolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Mükâfatı sahibi d. 1857
• 1967 – Michel Plancherel, İsviçreli matematikçi d. 1885
• 1976 – Walter H. Schottky, Alman fizikçi d. 1886
• 1984 – Ernest Buckler, Kanadalı roman ve hikaye yazarı d. 1908
• 1986 – Osman Kibar, Türk siyasetçi ve eski İzmir Belediye Başkanı İzmir’de yaptığı yoğun asfalt çalışmaları nedeniyle “Asfalt Osman” ismiyle ünlendi d. 1909
• 1991 – Yadigar Ejder, Türk oyuncu d. 1947
• 1993 – Miguel de Molina, İspanyol flamenko şarkıcısı ve oyuncu d. 1908
• 1994 – John Candy, Kanadalı sinema oyuncusu ve komedyen d. 1950
• 2010 – Vladislav Ardzinba, Abhaz siyasetçi d. 1945
• 2011 – Simon van der Meer, Hollandalı fizikçi ve Nobel Fizik Mükâfatı sahibi d. 1925
• 2012 – Hasan Eryılmaz, Türk polis d. 1949
• 2012 – Joan Taylor, Amerikalı oyuncu d. 1923
• 2018 – Davide Astori, İtalyan futbolcu d. 1987
• 2019 – Keith Charles Flint, İngiliz müzisyen d. 1969
• 2019 – Blake Theodore Lindsay, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu d. 1925
• 2019 – Robert DeProspero, Amerikalı istihbaratçı ve casus d. 1938
• 2019 – Luke Perry, Amerikalı oyuncu ve dublaj sanatçısı d. 1966
• 2023 – Javier Pérez de Cuéllar, Perulu diplomat ve Birleşmiş Milletler’in beşinci genel sekreteri d. 1920
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
• Dünya Cinsel İstismar ile Savaşma Günü
