Günümüzde hemen her gün, tarihte yaşanan önemli gelişmelere şahit oluyor ve bu gelişmeleri inceliyoruz. Yurttaşlar, tarihte 5 Haziran günü ne olduğunu, önemli tarihi olayları, doğumları ve vefatlari büyük bir merakla inceliyor. Peki, tarihte bugün ne oldu 5 Haziran? Ayrıntılar haberimizde…
TARİHTE BUGÜN NE OLDU 5 HAZİRAN?
ALANA GELEN VAKALAR
• 1851 – Amerikalı yazar Harriet Beecher Stowe’un kölelik karşıtı romanı Tom Amca’nın Kulübesi Life Among the Lowly bir gazetede tefrika edilmeye başlandı.
• 1923 – Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesinde çıkan yangında takribî 550 Rum çoğu terk edilmiş, 200 İslam hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı.
• 1924 – Ali Haydar Bey Yuluğ Ankara şehreminliğine atandı.
• 1924 – Silifke’de cumhuriyet aleyhine vaaz verdiği için Öğretmen Askerî idama mahkûm edildi.
• 1926 – Birleşik Kraliyet, Türkiye, ve Irak arasında Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 sene zamanla yüzde 10 hisse almayı kabul etti ve Musul’daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra, 500 bin sterlin karşılığında bu haktan da vazgeçildi.
• 1936 – “Maliye Bakanlığı Kuruluş Yasayı” çıkarıldı.
• 1941 – Ankara’da I. Coğrafya Kongresi toplandı.
• 1943 – Sivas Çimento Fabrikası üretime başladı. Fabrikada senede 90 bin ton çimento üretileceği açıklandı.
• 1946 – Tek dereceli milletvekili seçim yasayı kabul edildi. Sınıf temeline dayalı parti kurmaya izin vermek emeliyle Cemiyetler Yasayı’nda değişiklikler yapıldı.
• 1947 – Marshall Tasarıyı: Harvard Üniversitesi’nde verdiği bir konuşmada, Amerika Birleşik Devletleri Devlet Bakanı George Marshall, savaş sonrası Avrupa’ya destek için çağrıda bulundu.
• 1953 – Adapazarı Şeker Fabrikası heyetti. Fabrikanın bölgede üretilen pancarı işleyerek şeker üreteceği açıklandı.
• 1956 – Elvis Presley yeni şarkısı “Hound Dog”u televizyonda The Milton Berle Show’da tanıttı, Show sırasında yaptığı kışkırtıcı kalça hareketleri o devirde seyirciler tarafından yakışıksız bulundu.
• 1957 – Gülhane Askerî Tıp Akademisi teşkilatlandırıldı.
• 1963 – Birleşik Kraliyet Savaş Bakanı John Profumo karıştığı bir seks skandalı suratından görevinden istifa etmek zorunda kaldı. Profumo Skandalı
• 1964 – Hükümetin Kıbrıs’a müdahale kararı üzerine, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Johnson, İnönü’ye, müdahalede Amerika Birleşik Devletleri dayanağına ait silahların kullanılamayacağını belirten ve Türkiye tarihine “Johnson Mektubu” olarak geçen bir mektup gönderdi.
• 1966 – Ortaca Olayları olarak bilinen vakalar başladı, Muğla’nın Ortaca ilçesinde Alevilere yönelik tecavüz, gasp ve hücum olayları Doğruleştirildi.
• 1966 – 52 sandalyelik Kısmi Senato seçimleri yapıldı.
• 1967 – İsrail ile Arap ülkeleri arasında; tarihe “Altı Gün Savaşı” diye geçen çatışmalar başladı. Çatışmalar sonrasında, kendi topraklarından daha fazla toprak elde eden İsrail, Gazze Şeridi’ni, Beytüllahim ve Hebron kentlerini, Batı Şeria’yı ve Golan Tepeleri’ni ele geçirdi.
• 1975 – Süveyş Kanalı, Altı Gün Savaşı’nın ardından, 8 sene sonra beynelmilel deniz trafiğine açıldı.
• 1976 – Amerika Birleşik Devletlerinde Idaho eyaletinde bulunan “Teton Barajı” çöktü.
• 1977 – Ev kullanımına uygun ilk pratik kişisel bilgisayar olan Apple II satışa sunuldu.
• 1981 – Genel nezaket kaidelerini bozduğu gerekçesiyle eşcinsellerin sahneye çıkması başta İstanbul olmak üzere bazı valiliklerce menedildi.
• 1981 – Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Hakimiyet ve Korunma Merkezleri’nin yayımladığı haftalık bir tıbbi dergide, Kaliforniya’nın Los Angeles şehrinde 5 kişide, yalnızca bağışıklık sistemleri zayıflamış hastalarda görülen zatürreenin az tesadüfülen bir formuna tesadüfüldüğü bildirildi. Bu hastalar ilk onaylanmış AIDS vak’aları olarak tarihe geçtiler.
• 2011 – SBS 7. sınıflar için 3. kere yapıldı.
DOĞANLAR
• 1656 – Joseph Pitton de Tournefort, Fransız doğabilimci ö. 1708
• 1799 – Aleksey Lvov, Rus besteci ö. 1870
• 1819 – John Couch Adams, İngiliz astronom ö. 1892
• 1878 – Panço Villa, Meksikalı devrimci ö. 1923
• 1883 – John Maynard Keynes, Britanyalı ekonomist ö. 1946
• 1898 – Federico Garcia Lorca, İspanyol şair ö. 1936
• 1900 – Dennis Gabor, Macar asıllı İngiliz fizikçi, elektrik mühendisi ve mucit ö. 1979
• 1928 – Tony Richardson, İngiliz sinema rejisöri ö. 1991
• 1931 – Jacques Demy, Fransız sinema rejisöri ö. 1990
• 1932 – Christy Brown, İrlandalı yazar ve ressam ö. 1981
• 1932 – Yekta Güngör Özden, Türk hukukçu, yazar ve şair
• 1933 – William Kahan, Kanadalı matematikçi ve bilgisayar bilimcisi
• 1939 – Joe Clark, Kanada’lı iş adamı ve siyasetçi
• 1941 – Martha Argerich, Arjantinli konser piyanisti
• 1944 – Whitfield Diffie, Amerikalı şifrebilimci
• 1946 – Coşkun Göğen Tecavüzcü Coşkun, Türk oyuncu
• 1946 – Stefania Sandrelli, bir İtalyan oyuncu
• 1947 – Laurie Anderson, Amerikalı avangart sanatçısı, besteci, müzisyen ve film rejisöri
• 1949 – Ken Follett, tarihsel ve gerilim cinsi romanlar yazan Galli yazardır
• 1952 – Nicko McBrain, İngiliz şarkıcı
• 1954 – Haluk Bilginer, Türk oyuncu ve rejisör
• 1956 – Enis Berberoğlu, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi
• 1958 – Ahmed Abdallah Mohamed Sambi, Komorlu siyasetçi
• 1960 – Kerem Aşina, Türk oyuncu
• 1960 – Leslie Hendrix, Amerikalı oyuncudur
• 1962 – Astrid, Kral II. Albert ve Kraliçe Paola’nın ikinci çocuğu ve tek kızı, ve şu anki Belçika hükümdarı Kral Philippe’in kardeşi
• 1964 – Rick Riordan, Amerikalı Frantastik yazarı
• 1966 – Aydoğan Aydın, Türk asker ö. 2017
• 1967 – Ron Livingston, Amerikalı film ve dizi oyuncusudur
• 1968 – Şebnem Sönmez, Türk oyuncu
• 1969 – Çiçek Dilligil, Türk oyuncu
• 1970 – Koji Noguchi, Japon eski millî futbolcudur
• 1971 – Susan Lynch, Kuzey İrlandalı oyuncu
• 1971 – Mark Wahlberg, Amerikalı oyuncu, müzisyen ve televizyon üretimcisi
• 1977 – Liza Weil, Amerikalı aktris
• 1978 – Nick Kroll, Amerikalı oyuncu, komedyen, ve seslendirme sanatçısı
• 1978 – Fernando Meira, Portekizli eski futbolcudur
• 1979 – David Bisbal, İspanyol şarkıcıdır
• 1979 – Pete Wentz, Fall Out Boy grubunun basçısı ve söz yazarıdır.
• 1981 – Serhat Akın, Türk futbolcu
• 1982 – Achille Emana, Kamerunlu futbolcu
• 1982 – Zvjezdan Misimovic, Boşnak futbolcu
• 1984 – Yusuf Güney, Türk şarkıcı
• 1985 – Jeremy Abbott, Amerikalı buz patenci
• 1986 – Bárbara de Regil, Meksikalı oyuncu
• 1987 – Marcus Thornton, Amerikalı profesyonel basketbolcu
• 1988 – Austin Daye, Amerikalı profesyonel basketbolcudur
• 1989 – Ed Davis, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusudur
• 1989 – Yiğit Gökoğlan, Türk futbolcudur
• 1989 – Khaleem Hyland, Trinidad ve Tobago’lu millî futbolcudur
• 1989 – Gilberto Oliveira Souza Júnior, Brezilyalı futbolcudur
• 1989 – Leo Schwechlen, Fransız futbolcudur
• 1990 – Junior Hoilett, Kanadalı millî futbolcudur
• 1990 – Masato Kudo, Japon futbolcudur
• 1990 – DJ Mustard, Amerikalı müzik üretimcisi ve DJ
• 1990 – Sekou Oliseh, Liberya’lı futbolcudur
• 1990 – Matthias Ostrzolek, Polonya asıllı Alman futbolcudur
• 1990 – Polina Rahimova, Azeri voleybolcudur
• 1990 – Ben Rienstra, Hollandalı futbolcudur
• 1991 – Martin Braithwaite, Guyana asıllı Danimarkalı millî futbolcudur
• 1991 – Lisa Schmidla, Alman kürekçi
• 1992 – Joazhiño Arroe, Peru’lu futbolcudur
• 1992 – Yago Pikachu, Brezilyalı bir futbolcudur
• 1992 – Emily Seebohm, Avustralyalı yüzücü
• 1993 – Erdal Akdarı, Türk futbolcudur
• 1993 – Cándido Ramírez, Meksikalı futbolcudur
• 1993 – Maria Thorisdottir, Norveçli millî futbolcudur
• 1995 – Troye Sivan, Güney Afrika doğumlu Avustralyalı oyuncu, şarkıcı, söz yazarı ve eski YouTuber’dır
• 1996 – Marcão, Brezilyalı stoper
• 1997 – Henry Onyekuru, Nijeryalı millî futbolcudur
• 1997 – Kieran Tierney, İskoç futbolcudur
• 1998 – Fabian Benko, Alman futbolcudur
• 1998 – Yuliya Lipnitskaia, Rus artistik buz pateni sporcusu
• 2000 – Pierre Kalulu, Fransız futbolcudur
CAN VERENLER
• 1017 – Sanjo, Japonya’nın ananesel veraset düzenine göre 67. imparatorudur d. 976
• 1316 – X. Louis, Fransa kralı d. 1289
• 1615 – Toyotomi Hideyori, Sengoku döneminde yaşamış bir Japon samuray d. 1593
• 1816 – Giovanni Paisiello, İtalyan besteci d. 1741
• 1826 – Carl Maria von Weber, Alman besteci d. 1786
• 1832 – Ka‘ahumanu, Hawai‘ i Krallığı’nda konsort kraliçe d. 1768
• 1897 – Teodor Kasap, Rum kökenli Osmanlı gazeteci, yazar ve çevirmen d. 1835
• 1900 – Stephen Crane, Amerikalı yazar d. 1871
• 1910 – O. Henry, Amerikalı hikaye yazarı d. 1862
• 1921 – Georges Feydeau, Fransız reyin yazarı d. 1862
• 1944 – Riccardo Zandonai, İtalyan opera ve klasik batı müziği yapıtlari bestecisi ve müzik eğitimcisi d. 1883
• 1958 – Evelyn Ellis, Amerikalı oyuncu d. 1894
• 1965 – Wilhelm, bir İsveç ve Norveç prensiydi d. 1884
• 1971 – Cahit Irgat, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı d. 1915
• 1974 – Hilmi Ziya Ülken, Türk felsefeci ve sosyolog d. 1901
• 1977 – Luis César Amadori, İtalya-Arjantinli bir film rejisöri ve senaristti d. 1902
• 1977 – Fevzi el-Kavukçu, Arap asker ve politikacı d. 1890
• 1983 – Kurt Tank, Alman havacılık mühendisi d. 1898
• 1993 – Conway Twitty, Amerikalı şarkcıdır d. 1933
• 2004 – Necdet Mahfi Ayral, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı d. 1908
• 2004 – Ronald Reagan, Amerika Birleşik Devletleri’nin 40. Başkanı d. 1911
• 2004 – Zahir Güvemli, Türk yazar, karikatürist ve eleştirmen d. 1913
• 2005 – Susi Nicoletti, Alman-Avusturyalı oyuncu ve balerindir d. 1918
• 2009 – Rajeev Motwani, Hindistan doğumlu bilgisayar bilimcidir d. 1962
• 2010 – Erdoğan Tokatlı, Türk sinema rejisöri, yazar ve çevirmen d. 1939
• 2011 – Ludo Martens, Belçikalı tarihçi ve komünist politikacı d. 1946
• 2012 – Ray Bradbury, Amerikalı yazar d. 1920
• 2012 – Caroline John, İngiliz oyuncu d. 1940
• 2015 – Sadun Boro, Türk denizci d. 1928
• 2015 – Tarık Aziz, Iraklı siyasetçi ve eski Irak Dışişleri Bakanı d. 1936
• 2016 – Jerome Bruner, Amerikalı psikolog d. 1915
• 2017 – Kathryn Stripling Byer, Amerikalı kadın şair ve eğitimcidir d. 1944
• 2017 – Andy Cunningham, İngiliz oyuncu, kukla sanatçısı ve yazar d. 1950
• 2017 – Helen Dunmore, İngiliz kadn şair, romancı ve çocuk hikayeleri yazarıdır d. 1952
• 2017 – Cheick Tioté, Fildişi Sahilili millî futbolcudur d. 1986
• 2018 – Janis Bojars, Litvan gülle atma sporcusudur d. 1956
• 2018 – Frank Bresee, Amerikalı radyocu ve tarihçi d. 1929
• 2018 – Brian Browne, Kanadalı caz piyanisti ve bestecidir d. 1937
• 2018 – Pierre Carniti, İtalyan siyasetçi ve sendikacı d. 1936
• 2018 – Daša Drndic, Hırvat kadın yazar ve romancı d. 1946
• 2018 – Kate Spade, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş kadınıdır d. 1962
• 2018 – Feng Ting-kuo, Tayvanlılar-Çinli siyasetçidir d. 1950
• 2018 – Kate Spade, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş kadınıdır d. 1962
• 2019 – Dinyar Contractor, Hint oyuncu, komedyen, rejisör ve yazar d. 1941
• 2019 – Elio Sgreccia, İtalyan biyolog ve Kardinal d. 1928
• 2023 – Keiko Ito, Japon haiku şairi d. 1935
• 2023 – Carlos Lessa, Brezilyalı ekonomist ve profesör d. 1936
