Baha Tevfik Biyografisi
Biyolojik ve evrimci materyalizmi felsefi ateizme vardıracak derecede korunan II. Meşrutiyet devri materyalist fikir adamı ve yazarıdır.
Baha Tevfik, 1884 senesinde İzmir ’de doğmuştur. İlkokul, ortaokulu ve liseyi İzmir ’de İzmir İdadisi ’nde okuduktan sonra istanbul’a giderek Mekteb-i Mülkiyye’yi 1907 senesinde bitirdi. Gençliğinde Immanuel Kant, Gustave Flaubert, Lev Tolstoy, Friedrich Nietzsche gibi yazarların kitaplarını okudu.
Kendisini en çok etkileyen kitap yazar Louis Büchner ’in “Madde ve Kuvvet” idir. Bu kitap bütün dünyasını değiştirir. “Allah, din, ruh, kader, yaratılış mevzularında materyalist bir kavrayışa sahip olmasında ve ateistliğinde bu eserin oldukça ehemmiyetli bir rolü vardır.
Yazı yaşamına 1907 senesinde İzmir gazetesinde başlayan Bahâ Tevfik, II. Meşrutiyetin ilânını takip eden günlerde basına getirilen serbestliğin de tesiriyle, 31 Mart Vakası‘ndan sonra istanbul’a gelerek gazeteciliğe başladı.
II. Meşrutiyet‘ten sonra kısa bir müddet vilâyet maiyet memuriyeti ile Meclis-i A’yân kâtipliğinde çalıştı. Daha sonra vefatına kadar Rehber-i İttihâd-ı Osmânî Mektebi’nde felsefe öğretmenliği yaptı.
1910 senesinde yakın dostu Ahmed Nebil ile gençlerin fennî ve felsefî balakalarını çoğaldırmak ve bu biçimde “içtimaî ve ilmî bir inkılâbın temellerini hazırlamak” kastıyla Teceddüd-i İlmî ve Felsefî Kütüphanesi isimli yayın evini kurdu.
1911 senesinde Felsefe Mecmuası, 1912 senesinde Akıl isimlerindeki felsefe ve edebiyat mecmualarından sonra 1913 senesinde Eşek isimli espri gazetesini çıkardı. Bunlar kapatılınca El Malûm isimli mecmuayı çıkardı. O da kapatılınca “Yeniden O” gazetesini yayımlayarak kalemiyle faal bir siyasal çaba içine girdi.
Edebiyat ve felsefe tarihleri üzerindeki çalışmalarıyla felsefe ve bşehrimin kaynaştığı görüşünden hareket ederek, bşehrimin, cemiyetsel yaşamın değişmesi şartlarına göre değerlenebileceğini korundu. Genç yaşta can vermesine rağmen, yaşadığı yarıyılın faal, faydalı, yeni görüşler ve yargılar getiren kalemi olarak tanındı.
“içi boş, aktarmacı” şöhretlilerin karşısına çıktı; “ileri bir kafa, ileri bir dil ister” prensibiyle birlikte yeni bir eylem ahlâkı yaratmaya çalıştı
Baha Tevfik, 15 Mayıs 1914 tarihinde istanbul ’da apandisit suratından 30 yaşına can vermiştir. Kabri Karacaahmet’tedir.
Bahâ Tevfik bu fikirlerin hakikatleşmesi için immoralizmi töre tanımazlık yönteme etti ve daha çok bunun korunucusu olarak tanındı. Bu görüşlerinde kendisine rehber olarak aldığı Friedrich Nietzsche hakkında da bir eser yazdı.
Altı yedi seneye sığan yayın yaşamında birçok kitap neşretti. Aynı zamanda kuvvetli bir tartışmacı olan Bahâ Tevfik modernlerine radikal hareketi öğrettiği gibi muhtelif vakalar karşısında bireyin tek başına karar verme sorununda da misal oldu. Yaşadığı yarıyılda “materyalizm” lafını bayraklaştırmaktan çekinmedi. Felsefenin iki temel sorunu olarak kabul ettiği anlam ve ahlâk üzerinde de ehemmiyetle durdu.
Bahâ Tevfik yazılarında ve eserlerinde daha çok biyolojiye katlanan bir materyalizmi savunmuştur. Türkiye ’de öteden beri muteber olan düşünce kavrayışlarına, dine, muhafazakârlığa, boş inançlara ve o yarıyılın ahlâkına karşı aldığı tutumu, yazdığı yazılar ve yaptığı çevirilerle sarihçe ortaya koymuştur. Birey ve ahlâk, üzerinde en çok durduğu iki mevzudur. Ferdiyetçiliğin temsilcisi olmamakla beraber kadının cemiyetteki yeri ve denkliği, evlilik ve aile müesseseyi, doğa ötesi düşünce, boş inançlar, din, felsefe ve insan ilişkileri gibi mevzuları ele alarak araştırmış ve bu mevzuları muhtelif açılardan eleştiriye tâbi yakalamıştır.
Bahâ Tevfik ’in Felsefi Görüşleri:
Ona göre edep batıl inanışlar bütünüdür. Hele o ülkede muhtelif dinlere üye insanlar varsa burada dini Edep olmamalı, beşeri bir Edep olmalı der.
Roma, Bizans, Endülüs ve Lehistan’ın çöküş sebebi edep bozukluğudur, Osmanlıda da bunun emareleri başlamıştır der.
İlginç bir memur tespit etmesi vardır. En revaçta iştir memuriyet. O surattan herkes memur olmak istiyor, çoğu olamayınca da bunlar devlete karşı oluyorlar.
Baha Tevfik’e göre memuriyetin revaçta olmasının sebebi “kanunladır” der. Birçok kanun gibi bunu da “Mithat Paşa” hazırlamıştır der tenkit etir. Şu da ulus, memur ve öbürleri diye ayırmıştır der. Memur müreffehtir. Ulus ise değildir.
Baha Tevfik’in bir öteki özelliği konutluluğa şiddetli karşı çıkmasıdır. Göçebelik ve aile kavramının olmayışıdır. Parasal sebepler ve tesettür insanları birbirinden ayırıyor der. Kendi de hiç evlenmemiştir.
Kitapları :
1907 – 1909 – Fransızca İştikak Lûgatı” Vasfi Menteş ile
1909 – Teceddüd-i İlmî ve Edebî / Bilim ve Edebiyatta Yenileşme
1909 – Feminizm Kâinat-i Nisvân Yazar: Odette Laguerre, tercüme : Baha Tevfik
1911 – Madde ve Kuvvet Yazar: Louis Büchner, tercüme : Ahmed Nebil ile birlikte
1911 – Vahdet-i Mevcud: BirTabiat Bilgininin Dini Yazar: Ernst Haeckel, tercüme : Ahmed Nebil ile birlikte
1914 – Felsefe-i Edebiyat ve Şair Celis
1915 – Tarih-i Felsefe” Ahmet Nebil ile birlikte
1915 – Muhtasar Felsefe
1916 – Felsefe-i Kant
1916 – İlm-i Ahval-i Ruh” A. Nebil ile tercüme
Nietzsche Yaşamı ve Felsefesi Friedrich Nietzsche Ahmed Nebil ve Memduh Süleyman ile birlikte
