Damat Ferid Paşa Biyografisi
Damat Ferid Paşa, Doğru ismi Mehmed Ferid Paşa olan ve Kurtuluş Şavaşı ’na karşı olmasıyla tanınan Osmanlı devlet adamı, son Osmanlı veziriazamlarından.
1853 senesinde istanbul’da, Danıştay üyesi, aslen Arnavut olan, Seyyid Hasan İzzet Efendi ’nin oğlu olarak dünyaya gelen Damat Ferid, Paris, Berlin, Petersburg ve Londra elçiliklerinde katiplik yaptı.
Sultan I. Abdülmecit ’in kızı ve IV. Mehmet ’in kız kardeşi olan Mediha Sultan ’la evlenerek epilepsiye damat olan Ferid Paşa, bir yarıyıl İttihat ve Terakki Cemiyeti ’nin içinde bulunmasına rağmen kısa zaman sonra cemiyetin karşı saflarında yer aldı.
11 Kasım 1911 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyeti ’ne karşı olarak oluşturulan Hürriyet ve İtilaf Fırkası ’nın kurucularından olan Damat Ferid, 25 Kasım 1911 ’de ilk başkanı olduğu fırkadaki bu görevini, Haziran 1912 ’ye kadar sürdürdü.
İttihat ve Terakki ’nin iktidarda bulunduğu yarıyıl olan 1913 – 1918 yıllari arasında, siyasette etkin role sahip olmayan Damat Ferid Paşa, Osmanlı ’nın II. Dünya Savaşı ’ndan yenilgiyle ufaladığını belgeleyen Mondros Antlaşması ’nın ardından 4 Mart, 19 Mayıs, 21 Temmuz 1919, 5 Nisan ve 31 Temmuz 1920 tarihlerinde, birçok kere sadrazamanlığa getirildi.
Mart 1919 ’da Tevfik Paşa‘nın yerine veziriazamlığa getirilen Damat Ferid, Osmanlı temsili başkanı olrak Paris Barış Konferansı ’nda bulundu.
İtilaf devletlerinin Osmanlı toprakları işgal etmelerine direnmek emeliyle başlatılan milli direnişin karşısında yer yakalayan Damat Ferid Paşa, bu emelle bir araya gelen Sivas Kongresi ’ni de yasaklamaya çalıştı.
Aralarında Nemrut Mustafa Paşa divanından Mustafa Kemal ve dostlarının da bulunduğu İttihatçılar hakkında idam kararı çıkartan Damat Ferid, 21 Temmuz 1919’da tekerrür kabineyi kurduktan sonra, Kuva-yı Milliye‘yi dağıtmak için Kuvay-i İnzibatiye‘yi kurdu ve 1920 senesinde ülkenin bcan verilerek düşman devletler tarafından paylaşılmasını öngören Sevr Antlaşması ’nın çalışmalarında bulundu.
Bu icraatları karşısında, Anadolu‘nun çeşitli yerlerinden gelen tepkiler karşısında istifaya zorlanan Damat Ferid, 5 Ekim 1920’de 4. kez veziriazamlığa getirilmesinin ardından kabineyi yenilemek üzere 11 Nisan 1920’de istifa etti.
Aynı yıl, 31 Temmuz ’da tekerrür veziriazamlığa gelen ve bu yarıyılda Sevr Antlaşması’nı imzalamasının ardından, İstanbul Hükümeti ile TBMM‘nin uzlaşmasına mani olduğu gerekçesiyle İngiliz baskısı neticesinde 17 Ekim 1920’de görevinden parçaladı.
Kurduğu hükümetlerin tamamında hariciye nazırlığı görevini üstlenen Damat Ferid Paşa, Kurtuluş Savaşı ’nın kazanıldığının kesin olarak belirlendiği 21 Eylül 1922 tarihinde ailesiyle birlikte Fransa ’ya kaçarak buraya yerleşti. Yaşamının geri kalan kısmını yurt dışında geçiren Damat Ferid Paşa, 6 Ekim 1923 tarihinde Fransa‘nın Nice kentinde can verdi.
