David Lynch Biyografisi
Amerikalı rejisör ve ressam. “Eraserhead” ,“The Elephant Man”, “Blue Velvet, “Wild At Heart”, “Lost Highway” ve “Mulholland Drive” gibi kara film normallerinin akılda rejisörüdür. Neredeyse her bkocaman kült mertebesine yükselen filmlerinde, hakikatlikle hayal arasında gidip gelen saplantılı ve kırılgan şahsiyetler dikkat toplamıştır. Stanley Kubrick, “Eraserhead”in en iyi Lynch filmlerinden bkocaman olduğunu söylemiştir.
20 Ocak 1946 ’da Amerika ’da dünyaya geldi. Babası Birleşik Devletler Tarım Bakanlığı ’na bağlı çalışan bir araştırma görevlisidir. Çocukluğu, bilim adamı olan babasının araştırmaları sebebiyle, eyaletler arası yolculuklarla geçti. Talebelik senelerinde izciliğe merak sardı ve onbeşinci doğum gününde başkanlık merasimi açılışı için John F. Kennedy ’ye izci olarak eşlik etti.
Virginia ’da eğitim gördüğü kolejden mezun olduktan sonra sanat yapmayı hedeflediği için Washington DC ’deki “Corcoran School Of Arkası”ta ders almaya başladı. Ardından Boston ’a gitti ve “School of the Museum of Fine Arts” ’a bir yıllığına kaydetti. Sanatçı dostu Jack Fisk ’le birlikte, Alman expresyonist ressam Oskar Kokoschka ’dan çok etkileniyorlardı ve onunla çalışmak için Almanya ’ya gittiler. Orda 3 sene kalmayı tasarladığı halde, Lynch 15 gün sonra Amerika ’ya geri döndü.
1966 senesinde, Philadelphia ’ya yerleşti. “Pennsylvania Academy of Fine Arts” ’ta eğitim görmeye başlayan Lynch, mektepte grafik ve fotoğraf üzerine çalışmalarını ilerletti. “Endüstriyel Senfoniler” ismini verdiği kompleks tarzda mozaik çalışmaları oldu. Bu yarıyılda sinemayla da ilgileniyordu ve ilk kısa filmi olan “Six Figures Getting Sick”i 1966 ’da çekti. Film, Yüksekokul ’nin senelik müsabakasını kazandı. Bu umut verici büyümeden sonra H. Barton Wasserman, çekimlerini kendi evinde hakikatleştireceği filmin ekipmanı için Lynch ’i görevlendirdi ve 1968 ’te Lynch ikinci filmini sürüklemiş oldu: “The Alphabet”
1970 ’te Lynch, grafik ve fotoğraf çalışmalarından tamamen uzaklaşıp, sinema üzerine odaklanmaya başladı. Amerikan Film Sanayisi ’nden yeni filmi “The Grandmother” için aldığı 5000 dolarlık btümörsün hakkını verdi. The Grandmother, Lynch ’in alamet-i farikalarını yansıtan motifleri kapsıyordu ve bu Doğrultusuyla rejisörün sinematografisinde ehemmiyetli yere sahip oldu.
1971 ’te Los Angeles ’a taşınan Lynch, AFI Konservatuar ’ ında çalışmaya başladı ve aldığı 10 bin dolarlık bursla ilk uzun metrajlı filmi “Eraserhead”i 1977 ’de bitirdi. Film aşırısıyla tuhaf bir atmosfer yaratıyordu ve rejisör bu filmini “Benim Philadelphia öyküm”biçiminde tanımladı. Çünkü Philadelphia ’da karşılaştığı riskli ve fobi dolu vakaların yansımasını kapsadığını belirtmişti. Ayrıca baba olmakla alakalı dinlediği endişe ve fobileri de Eraserhead ’de anlattı. Film kısa zamanda kült oldu.
1980 ’de “The Elephant Man” ’i sürükleyen Lynch, bu filmiyle toplam 7 dalda oskara aday gösterildi. Film büyük bir gişe başarısı kazandı ve rejisörün dünyaca tanınmasını sağladı.
1984 ’te Frank Herbert ’in bilimkurgu romanı The Dune ’u sinemaya uyarladı. Filmin başarısından sonra 1986 ’da “Blue Velvet” filmi geldi. Film en iyi film dalında oskara aday oldu ve o sene oskar alan Woody Allen, ödülü hak eden filmin Blue Velvet olduğunu açıkladı.
1990 ’da onu Cannes Film Şenliği ’nde büyük ödül Altın Palmiye ’nin sahibi yapan filmi Wild At Heart ’tan sonra, TV için hazırladığı dizi Twin Peaks ’i sürüklemeye başladı. Dizi birçok ülkede yayınlandı ve çok hoşlanıldı. 1997 ’de sürüklediği Lost Highway ’e kadar TV için diziler sürüklemeye devam etti. Film, sinema eleştirmenlerinden büyük alaka gördü, mevzusu, işlenişi ve müzikleriyle uzun müddet konuşuldu. Fenomen haline gelen Lost Highway ’den sonra 1999 ’da The Straight Story ’i sürükleyen rejisör, 2001 ’de yeniden çok konuşulan filmi Mulholland Drive için kamera arda geçti. Filmi, online dizileri “Rabbits”, “Dumbland” ve kısa filmi “Darkened Room” takip etti.
2003 ’te Lynch gözde müzik grubu Rammstein ’in belgeselini hazırladı.
Sinema sanatının belki de en karışık figürlerinden, kara filmlerin ustası, yoldan çıkmış kişiliklerle dolu filmlerin rejisörü David Lynch,Venedik Film Şenliği jürisi tarafından “Ömür Boyu Başarı Ödülü” ’ne layık görülmüştür. Rejisör en son başrollerini “Laura Dern” ve “Jeremy Irons” ’ın paylaştıkları “Inland Empire” ’ı sürüklemiştir.
Kendi Ağzından
“Herşeyin ne anlama geldiğini ya da nasıl açıklanacağını bilmemek daha iyidir, zira aksi takdirde hadiseleri kendi akışına bırakmaya korkarsınız. Psikoloji, sırrı ve büyü kalitesini yok eder. Anlamlardan konuşmak beni çok rahatsız ediyor. Zira anlam çok şahsi birşeydir ve herkese göre değişir…”
“Sırrı ve bilinmeyeni hoşlanırım; neler olup bittiğini bilemediğim için karanlık etrafları da… Dış görünüşün altında bir şeyler gizli olduğu fikrini beğeniyorum ve sanırım insanlar bilmedikleri bir şeyi veya daha evvel hiç bulunmadıkları bir yeri izlemeyi hoşlanıyorlar.”
Evlilikleri:
1.eşi: Peggy Lynch 1967–1974
2.eşi: Mary Fisk 1977–1987
3.eşi: Mary Sweeney 2006–2007
4.eşi: Emily Stofle e. 2009
Ödülleri:
2001 – 54.Cannes Film Şenliği – En İyi Rejisör Mulholland Çıkmazı
1990 – 43.Cannes Film Şenliği – En İyi Film Barbar Duygular
1991 – 48.Altın Küre Ödülleri – En İyi Tv Dizisi İkiz Tepeler
Filmleri ve Dizileri :
Rejisör :
2014 – Twin Peaks: The Missing Pieces… Sinema Filmi
2007 – Dynamic:01: The Best Of Davidl… Sinema Filmi
2006 – Inland Empire Sinema Filmi
2000 – Mulholland Çıkmazı Sinema Filmi
1999 – Straight’in Öyküsü Sinema Filmi
1997 – Kayıp Otoban Sinema Filmi
1995 – Lumiere Ve Ortakları Sinema Filmi
1992 – İkiz Tepeler: Ateş Benimle Yür… Sinema Filmi
1990 – İkiz Tepeler TV Dizisi
1990 – Barbar Duygular Sinema Filmi
1986 – Mavi Kadife Sinema Filmi
1984 – Dune Sinema Filmi
1980 – Fil Adam Sinema Filmi
1977 – Eraserhead / Silgikafa Sinema Filmi
1974 – The Amputee Kısa Film
1970 – The Grandmother Kısa Film
Senaryo:
1970 – Inland Empire Sinema Filmi
2000 – Mulholland Çıkmazı Sinema Filmi
1999 – Straight’in Öyküsü Sinema Filmi
1997 – Kayıp Otoban Sinema Filmi
1992 – İkiz Tepeler: Ateş Benimle Yür… Sinema Filmi
1990 – İkiz Tepeler TV Dizisi
1990 – Barbar Duygular Sinema Filmi
1986 – Mavi Kadife Sinema Filmi
1984 – Dune Sinema Filmi
1977 – Eraserhead / Silgikafa Sinema Filmi
1974 – The Amputee Kısa Film
1970 – The Grandmother Kısa Film
İmalci :
2010 – My Son, My Son, What Have Ye D… Sinema Filmi
1992 – İkiz Tepeler: Ateş Benimle Yür… Sinema Filmi
Oyuncu :
2017 – Lucky HowardSinema Filmi
2016 – David Lynch: Yaşam Sanatı Kendisi Sinema Filmi
2014 – A Fall from Grace William Tabb Sinema Filmi
2012 – Side by Side Himself Sinema Filmi
2012 – Harry Dean Stanton: Partly Fic… Himself Sinema Filmi
2010 – David Wants to Fly Kendisi Sinema Filmi
2010 – 2012: Time for Change Sinema Filmi
2009 – Great Directors Kendisi Sinema Filmi
2007 – Dynamic:01: The Best Of Davidl… kendi Sinema Filmi
2005 – Midnight Movies: From the Marg… Kendisi Sinema Filmi
1995 – Lumiere Ve Ortakları Kendisi Sinema Filmi
1994 – Nadja Morg Görevlisi Sinema Filmi
1974 – The Amputee Kısa Film
Müzik :
1986 – Mavi Kadife Sinema Filmi
1977 – Silgikafa Sinema Filmi
