Jacques Cousteau Biyografisi
Rejisör, Fransız okyanus uzmanı, deniz subayı ve sinema rejisöri. Kendine has gülüşüyle ve televizyon sayesinde, tüm dünyanın insalarına denizaltı zenginliklerini tanıttı.
Jacques Cousteau, 11 Haziran 1910 tarihinde Fransa ’da Saint-André-de-Cubzac, Gironde,da doğmuştur. Bütün ismi Jacques-Yves Cousteau ’dur. Babası Daniel Cousteau ve annesiÉlisabeth Duranthon Cousteau ’dur. Dedesi Noter, babası avukat olan ve ailesi ile birlikte Fransa ’nın güney doğusunda bulunan Akdeniz kıyısındaki Marsilya ’ya yerleşen Kaptan Kusto 4 yaşındayken yüzme öğrendi. Denizi Marsilya civarlarındaki minik koylar sayesinde keşfetti. Ailesi ile birlikte 2 seneliğine Amerika ’ya giden Kaptan Kusto, Amerika ’daki bir göl kıyısında kaldığı kamp döneminde de dalmayı öğrendi.
Jacques Cousteau, Amerika ’dan Fransa ’ya döndüklerinde 13 yaşındayken bir kamera alıp ilk filmini çekti; bu arada filmini sürüklemeden evvel kamerayı parçalara ayırıp; makinenin nasıl çalıştığını öğrendi. Denize olduğu kadar makinelere de büyük ilgi dinleyen Kaptan Kusto, yine 13 yaşındayken pil ile çalışan bir araba yaptı.
Jacques Cousteau, 1930 senesinde Paris ’de bulunan Stanislas Üniversitesinde okuduktan sonra mezun oldu. 20 yaşında Brest Deniz Harp Akademisi ’ne girdi ve bu mektepte topçu subayı oldu. Akademide eğitim için tertip edilen dünya turuna katılan Kaptan Kusto, bu turda yanına kamerasını da alarak dünyanın çeşitli yerlerinden egzotik mekânları çekti. Eğitim sonrası Fransa ’ya dönen Kaptan Kusto, Fransız Donanması Havacılık Mektebi ’nda uçmayı öğrendi ancak pilotluk imtihanı öncesi geçirdiği araba kaza nedeni ile iki kolu birden kırılınca bu alanda kariyer yapamadı.
1933 ’te artık Fransız Donanması ’na üye bir topçu subayı olan Cousteau 1935 ’e kadar Primauguet Kruvazörü ’nde görevli olarak Uzak Doğu ’da bulundu. Döndüğünde Toulon ’daki deniz üssünde topçuluk eğitmenliği yaptı. Bu arada dostları Philippe Taillez ile Frédéric Dumas ile birlikte yüzücü gözlükleriyle dalış sınamalari yapmaya başladı. 1936 seneyi, Cousteau ’nun deniz altının güzelliğini hakikat anlamda keşfettiği ilk sene oldu. İlk denizaltı deneyimini, Fransız Deniz Güçlerinde yapan Kaptan Kusto, 1936′da günümüzün çağdaş dalgıç maskelerinin atası olan deniz gözlüklerini denedi.
Jacques Cousteau, Fransız Deniz Güçlerinin görevlendirmesi ile 1935-1938 senelerinde Şanghay ve Japonya‘da ve 1939 senesinde SSCB‘nde misyon yaptı.
Jacques Cousteau ve Philippe Taillez ile Frédéric Dumas adındaki iki dostu ile daha derine dalarak daha uzun zaman su altında kalmak istiyorlardı. Kendi yaptıkları şnorkelleri; bedeni kaplayan, izole etilmiş dalış giysileri ve içinde sıkıştırılmış hava bulunan tüplerle yaptıkları taşınabilir soluma cihazlarıyla kendi dalış ekiplerini oluşturdular. Sınama dalışlarını kaydetmek içinse Cousteau, kamerası için su geçirmez bir kılıf geliştirdi. Üç dostun yaptığı bu su altı araştırmalarını II. Dünya Savaşı ’nın başlaması bile sekteye uğratamadı.
Cousteau II. Dünya Savaşı ’nda direniş hareketlerin katıldı ve İtalyan işgal güçleri arasında ajanlık yaptı. Bu hizmetlerinden dolayı da savaş sonrası Legion d ’Honneur nişanıyla şereflendirildi.
Dalgıç elbiselerinin çok ağır ve pahalı olması ve dalgıcın hareketlerini çok kısıtlaması Cousteau ’yu rahatsız ediyordu. Bu sebeple içinde zorlanmadan yüzülebilen dalış elbiseleri arayışı içindeydi. Araştırmaları neticesinde Fransız mühendis Emile Gagnan ile tanıştı. Gagnan savaş döneminde, arabalarda benzin yerine gaz kullanılmasını sağlayan bir araç geliştirmişti. Cousteau ile birlikte, deniz altının basınçlı civarında, dalgıçtan gelen arz üzerine tüpteki sıkıştırılmış havayı otomatik olarak ayarlayan bir regülatör yaptılar. Buluşlarına “Aqua-lung” aqua, latince’de su, lung da ciğer demektir ismiyle tescil aldılar. Bu aygıt ilerde daha çok “scuba” self-contained underwater breathing apparatus- su altında kendi kendine soluma aygıtı olarak tanınacaktı. Haziran 1943’te, Fransız Riviyerası’nda, Cousteau 23 kilogram ağırlığındaki, iki hava tankı, hortum, regülatör, ağızlık ve gözlükten oluşan bu ilk scuba ile 18 m derinliğe daldı. Her şey yolunda gitmişti; ne hareket etmekte zorlanıyordu, ne de tüpteki havanın gelişi engelleniyordu.
Bunu takip eden aylarda Cousteau, Taillez ve Dumas çoğu filme çekilmiş 500 ’den fazla dalış yaptılar. Bu zaman içinde Cousteau 65 metreye dalarak bir rekor kırdı. Bu arada ekip için bir başka önemli mevzu daha vardı: vurgun yemekten sakınmaları ve derinlik ayyaşlığıyla başetmeleri gerekiyordu. O sebeple Cousteau ve dostları güvenli dalmanın yöntemlerini geliştirdiler.
12 Temmuz 1937′de Simone Melchior ile evlenen Kaptan Kusto ’nun Jean-Michel ve Philippe isimlerinde iki çocuğu oldu. Çocuklarının ikisi de Calypso serüvenine katıldı. 2. Dünya Savaşı ’na katılan Kaptan Kusto, birçok askeri ödül aldı. Savaş seneleri dalış için önemli seneler oldu. 1943 senesinde Kaptan Kusto, Émile Gagnan ile birlikte çağdaş özerk dalgıç giysisini icat etti. Jacques Cousteau 19. asrın Rouquayrol ve Denayrouze ve 20. asrın başlangıcındaki Le Prieur icatları geliştirip yenileştirdi. Bu icadın tescili onu ömür boyu para sıkıntısına gözetti.
Kaptan Kusto, 2. Dünya Savaşından sonra 1946 ’da Toulon’da Groupe d’Etudes et de Recherches Sous-marines’i, GERS yani Deniz altı Araştırma ve Çalışma Grubu ’nu kurdu. Bu ekip savaştan sonra Fransız limanlarındaki Alman mayınlarını temizlemekte büyük bir başarı gösterdi.
1948′de Akdeniz ’e ilk seferini tertip eden Kaptan Kusto, kuzey Afrika ’daki Tunus ’ta bulunan ve Romalılar zamanından kalan 2000 senelik bir batığı inceledi. Bu sayede bilimsel denizaltı arkeolojisi için ilk adım da atılmış oldu.
Yahudi düşmanı bir gazeteci olan kardeşi Pierre-Antoine 1946 senesinde idam cezası aldıysa da 1954 ‘te serbest bırakıldı.
Jacques Cousteau, 1949 senesinde ordudan ayrıldı ve Fransız Oşinografik Seferleri ’ni kurdu. 1950 senesinde Fransız Okyanus Müesseseyi Başkanlığı ’na getirildi.
Amerikan üretimi eski bir mayın tarama gemisi olan Ünlü gemisi Calypso ’yu 1950 senesinde satın alıp onu okyanus araştırmaları için hazır hale getirdi. Onunla dünyanın en ilgi çekici denizlerini ve akarsularını gezdi.
Calypso ile yapacağı yolculuklar için gereken parayı sağlamak için Cousteau pek çok film çekti ve kitap yazdı. 1953 ’te yayımlanan Sessiz Dünya Le Monde du Silence isimli ilk kitabında scubanın ortaya çıkış süreci ve gelecek için vaadettikleri ayrıntılı olarak anlatılıyordu. Bu eser, 22 dile çevrildi ve 5 milyondan fazla satıldı.
1955 senesinin Mart ayında Calypso, Marsilya limanından ayrılarak Kızıldeniz ve Hint Okyanusu’nun mercan resiflerine Doğru ilk seferine çıktı. Gezileri sırasında birçok filme imza atan Kaptan Kusto, Louis Malle ile 1956′da hazırladığı “le Monde du Silence” yani Sessiz Dünya filmi ile Cannes Film Festivali ’nde Altın Palmiye Ödülü aldı. Kaptan Kusto, denizaltı biyolojisini yazdığı kitaplarla da tanıtmaya çalıştı.
Mühendis Jean Mollard‘ın dayanağıyla 1959 senesinde 2 kişilik bir SP-350 isminde denizaltı yapan Kaptan Kusto, evvel 350 metrelik sonra da 1965 senesinde 2 vasıta ile 500 metrelik derinliğe inebildi.
Kaptan Kusto, 1957 senesinde Monako Okyanus Araştırmaları Müzesi ’ni yönetti. Precontinent projelerini idare ediyordu. Bu projelerde su altında uzun zaman kalınıyordu ve bir “sualtı konuti” sayesinde incelemeler yapılıyordu.
1960 senesinin Ekim ayında bir istif radyoaktif madde CEA tarafından Akdeniz’e atılacaktı. Kaptan Cousteau basın kampanyası düzenledi ve 2 hafta geçmeden millet ayaklandı. Radyoaktif maddeler treni büyük bir kalabalık tarafından durduruldu ve geldiği yere dönmek zorunda kaldı. 1960′ta Monako ’da, Fransız Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle ’un resmi ziyareti ve Ekim ayındaki nükleer sınamalar üzerindeki kavgaları sayesinde Kaptan Kusto, ünlü oldu.
Cousteau, 1962’de Marsilya’da , insanların su altında yaşamalarına yönelik Conshelf I isimli bir deney yaptı. Benzer bir deneyi ise 1963’te Conshelf II ismiyle Kızıldeniz’de Doğruleştirdi. Deney kapsamında, Cousteau’nun “okyanot” ismini verdiği 5 adamı, 10 m derindeki bir su altı konutinde bir ay yaşadı ve incelemeler yaptı.
Proje giderlerinin büyük kısmını Fransız petrol sanayii karşılasa da geri kalan kısmını karşılamak için Cousteau, deneyi belgesel filme dönüştüreceğine dair bir uyuşma imzalamıştı. Bu sebeple kameralar okyanotların her anını görüntüledi ve sonunda “Güneşsiz Dünya” World Without Sun isimli 93 dakikalık bir film ortaya çıktı. Cousteau ikinci Oscar ’ını bu film ile aldı.
Conshelf III, 1965’te Nice yakınlarında Doğruleştirildi. Cousteau’nun 24 yaşındaki oğlu Philippe’in de aralarında bulunduğu 6 okyanot, 100 m derinlikte üç hafta kaldı. Deney esnasında çekilen görüntülerden Orson Welles‘in seslendirdiği bir TV filmi yapıldı. Filmin gördüğü büyük ilgi üzerine, her sene dört saatlik TV programı hazırlamak için ABC televizyon kanalıyla uyuşma imzalandı. “Cousteau’nun Denizaltı Dünyası” isimli TV dizisi böylece doğmuş oldu. Cousteau, yaptığı TV filmleri ve dizileri için toplamda 10 Emmy ödülü aldı. “Altın Balık” The Golden Fish isimli bir filmi de kısa film dalında Oscar ’ın sahibi oldu.
Calypso’nun, seneler boyunca Alaska’dan Afrika’ya, Afrika’dan Antarktika’ya yaptığı gezilerle, milyonlarca TVının, balinaların, penguenlerin, dev ahtapotların, katil balinaların, deniz kaplumbağalarının ve yunusların yaşantılarını öğrendi; karadan kilometrelerce uzakta insanların, okyanusları nasıl kirlettiğini gördü.
Cousteau, tek başına ya da değişik yazarlarla birlikte kaleme aldığı 50 ’nin üzerinde kitap ve çektiği 70 ’in üzerinde TV filmi ile okyanus yaşamının ve dünyanın yaşamsal dengelerinin korunması düşüncesini milyonlarca kişiye anlattı. Kirlenmenin, fazla avlanmanın ve sahil kentlerinin düzensiz ve fazla gelişmesinin, engin okyanuslardaki yaşam için bir tehlike olduğunu vurguladı. Bu kapsamda okyanuslardaki yaşamı gözetmek için 1974 senesinde ABD ’de Cousteau Topluluğu’nu Cousteau Society kurdu. Günümüzde bu topluluğun, dünya çapında 300,000 üyesi vardır ve emelleri şimdiki ve gelecek nesillerin yaşam kalitesini gözetmektir.
İlk evliliğinden olan büyük oğlu Jean-Michel, kurucularından olduğu Cousteau Topluluğu’ndan 1992 senesinde istifa ederek kendi araştırma kuruluşunu kurdu. 1996 senesinde Jacques Cousteau oğlu Jean-Michel Cousteau Fiji Adaları’nda Cousteau isminde bir tatil köyü açmayı tasarladığı için duruşmaya verdi.
Etraf için yaptıklarından dolayı 1977 senesinde Peter Scott ile birlikte Birleşmiş Milletler BM tarafından ödüllendirildi. Presidential Medal of Freedom yani ‘Serbestlik Madalyası ’ dönemin ABD Cumhurbaşkanı Ronald Reagan, tarafından kendisine takdim edildi.
28 Haziran 1979 tarihinde Calypso ile Portekize Doğru bir seferde iken oğlu Philippe bir kaza neticeyi hayatını kaybediyor. Bu gidişattan çok etkilenen Cousteau, yanına öbür oğlunu çağırıyor.
Kaptan Kusto, 24 Kasım 1988′de, Fransız Akademisi ’ne seçildi. 1993′de BM ’in Brezilya, Rio de Janerio ’da düzenledikleri etraf ve gelişme hakkındaki konferansa davet edildi. BM ’in ve daha sonra Dünya Bankası ’nın sürekli danışmanı oldu. Aynı yıl Gelecek Nesillerin Hakkı Konseyi ’nde başkan seçildi. Ancak Cousteau, Fransa’nın Pasifik’te nükleer sınamalara yeniden başlaması üzerine 1995’te bu misyoninden istifa etti.
Ocak 1996’da Singapur limanında demirlemiş olan Calypso‘ya, manevra yapan bir mavna çarptı ve efsanevi gemi kısa vakitte sulara gömüldü. Calypso II’nin denize indirilişini göremeden 25 Haziran 1997’de aramızdan ayrıldı.
Evlilikleri :
1.eşi: 12 Temmuz 1937 tarihinde Simone Melchior ile evlendi. 1 Aralık 1990 tarihinde eşi kanserden can verdi. Jean-Michel Cousteau d.1938, Philippe Cousteau d.1940 – ö.1979 isminde iki çocuğu oldu.
İlk eşi ile evli iken sonradan evleneceği Francine Triplet ’den kızı Diane Cousteau d.1980ve oğlu Pierre-Yves Cousteau d.1982 dünyaya geldi.
2.eşi: 1991 senesinde Francine Triplet Cousteau ile evlendi. Pierre-Yves Cousteau d.1982, Diane Cousteau d.1980 isminde iki çocuğu oldu.
Jacques Cousteau, 25 Haziran 1997 tarihinde Paris, Fransa ’da 87 yaşına can vermiştir.
Kitapları :
1953 – Sessiz Dünya Le Monde du Silence
Filmleri :
1943 – Par-Dix-Huit Métres de Fond Onsekiz Metre Derinlikte
1945 – Epaves Batıklar
1947 – Paysages du Silence Sessizlik Manzaraları
1949 – Les Phoques du Rio de Oro Rio de Oro Fokları
1948-1949 – Dauphins et Cétacés Yunuslar ve Balinagiller
1955 – Le Monde du Silence Sessiz Dünya
1962 – Güneşsiz Dünya World Without Sun
