Jacques Derrida Biyografisi
Postyapıcı felsefenin kurucularından Cezayirli feylesof.
Jacques Derrida, 15 Temmuz 1930‘da Fransa‘nın işgali altındaki El-Biar, Cezayir‘de doğdu. Ailesi Yahudi olan Derrida, 5 çocuklu bir ailenin 3. çocuğu idi. Gençliği El-Biar’da geçti. Özellikle okuduğu lise anti-yahudi taraftarlarının ağırlıkta olduğu bir yerdi. Gençliğinin büyük bir bvefatını futbol oynayarak ve Jean-Jacques Rousseau, Albert Camus, Friedrich Nietzsche ve André Gide okuyarak geçti. Felsefe ile ilgilenmesi 1948–1949larda başladı. Okuduğu Louis-le-Grand Lisesi’nden memnun değildi ve derslerinin makûs gitmesinden dolayı Paris’te Ecole Banale Superieur Mektebi’na Yüksek Hoca Mektebi geçti. 1952 senesinde mezun olduktan sonra mektepte tanıştığı Louise Althusser ve Michel Foucault sayesinde felfese ile tanıştı.
Belçika’daki Husserl Arşivi’ni ziyaretinden sonra Husserl‘in “Geometri’nin Orijini” isimli çalışması üzerinde çalışmaya başladı. Harvard Üniversitesi’nde çalışmalarına devam ederken Marguerite Aucuoturier ile tanıştı ve 1957 senesinde onun ile evlendi. Cezayir Bağımsızlık Savaşı boyunca 1957–1959 seneleri arasında orduda vazife alanların çocuklarına İngilizce ve Fransızca dersleri verdi. Derrida sık sık Fransa’nın Cezayir kolonici siyasetini tenkit etmiş, 1962‘de son dakikalara kadar, yerli milletin Cezayirli Fransızlarla birlikte yaşamasını imkânlı kılacak bir çeşit bağımsız yönetin kurulabilmesini umut etmiştir. Hatta, anne ve babasına Cezayir’i terk etmemeleri için baskı da yapmıştır.
Savaşın bitmesi ile birlikte Derrida, 1964 senesinde Sorbonne Üniversitesi’nde felsefe eğitimi almaya başladı. 1964–1984 seneleri arasında Ekole Banale Superieure‘de eğitimine devam ederken “Thése d’Etat” isimli çalışmasını bitirdi. Aynı çalışma 1980 senesinde “The Time of Thesis: Punctuations” ismiyle yayımlandı. 1963 senesinde ilk çocuğu Pierre doğdu.
1966 senesinde Johns Hopkins Üniversitesi’nde “Structure, Sign and Play in The Discourse of The Human Sciences” isimli çalışmasını asıllaştırdı. 1967 senesinde Fransa’da sol avangard kuramın forumu misyonunu üstlenen “Tel Quel” isimli mecmuada ilk yazıları yayımlandı. 1970 senesinden itibaren Paris ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Johns Hopkins, Yale, Harvard ve Kaliforniya Üniversiteleri’nde akademik kariyerini devam ettirdi. Geliştirdi yöntem ve kavramlar edebiyat tenkidinden sosyolojiye, kimlik meselesinden felsefeye birçok alanda tesirli oldu. Postida, bu çalışmaları ile düşünce dünyası üzerinde büyük tesir yaratan “Grammatoloji Üzerine” isimli eserini oluşturdu.
Derrida konuşma ve eylem arasında direkt bir bağ olduğu savına dayanan ve kimliğin/aynılığın ve/ya da öznelliğin merkezi varlığına katlandığını ortaya koyduğu Batı felsefesinin istisnalı logos kavramını karşısına alıyordu. Yazar, birçok feylesofun konuşmayla yazılı metni uzlaştırma teşebbüslerine karşın logos’un Batı felsefesi içindeki istisnalı konumunun yazıyı kıymetsiz kıldığını ortaya atmıştı. Böylece Derrida yazma eyleminde bu tip yaklaşımları teşhis etmeye müteveccih yapıbozumu déconstruction olarak adlandırdığı yöntemi geliştirdi. Yapıbozumu ikili karşıtlıklar gibi sözmerkezli paradigmaları ortaya çıkarmaya çalışır ve varlığın imkânlılığının rastgele bir bağlamsal dil içinde sabit bir oyunda olduğunu ve öznenin/nesnenin bir iz bırakarak aralıksız başka bir şeye dönüştüğünü gösterir. Yapıyı bileşenlerine ayırmaya dayalı bu yaklaşım Derrida’ya doğa ötesiyi kökten tenkit etmiş feylesofların bile başvurduğu , doğa ötesi hipotez ve önkabulleri sarihe çıkarma imkânı verir.
1972‘de “Yayılım” ve “Felsefenin Kenarları”, 1978‘de “Fotoğrafta Asıl/Fotoğraf Olarak Asıl” ve 1980‘de “Kartpostal, Sokrates’ten Freud’a ve Ötesine” isimli çalışmaları yayımlandı. Ardından 1987‘de “Pysch”, Öbürün Buluşları” ve 1990 senesinde de felsefe eğitimi üzerine yazdığı yazıları derlediği “Felsefe Hakkı Üzerine” isimli çalışmaları yayımlandı.
Jacques Derrida, 1997 senesinde İstanbul’a gelerek ilk konferansını verdi. Ardından 1999 Haziran’nında İstanbul’a ikinci ziyaretinde soykırımla alakalı olarak “Bağışlanmaz Olanı Bağışlamak” ve “Bir Profeseförün İtirafları” isimli konferansları verdi. 8 Kasım 2004‘te Paris’te yaşamını kaybetti.
