Oktay Arayıcı Biyografisi
Oktay Arayıcı, Türk tiyatrosunun cemiyetçi reelci çizgideki ehemmiyetli reyin ve senaryo yazarlarındandır.
Oktay Arayıcı, 12 Şubat 1936 tarihinde Rize ’de ailesinin üçüncü ve son çocuğu olarak doğmuştur. Babası bir kaptan olan Nasrullah Arayıcı, annesi Hikmet Arayıcı ’dır. İlkokul ve ortaokulu Rize ’de okuduktan sonra o zamanda Rize ’de lise olmadığı için Ağabeyi Trabzon lisesinde okumaktadır. Arayıcı ortaokulu bitirdiğinde, memurluğa başlamış olan babası, iki çocuğunu birden dışarıda okutabilecek eforda olmadığından onu, 1950 senesinde Malatya ’daki bir memur akrabasının yanını yollar. Bu yolculuk ve Malatya ’da geçirdiği sekiz ay, onu, Karadeniz ’inkine pek benzemeyen Anadolu hakikatiyle surat surata getirir. Ertesi sene, Rize ’de lise açılınca, öğrenimine bir sene ara vererek, ikinci sınıftan itibaren, Rize ’de eğitimine devam eder.
O senelerde şiir ve hikayeye müteveccih sınamalar yapmakta, mektep gazetesini çıkarmakta, oyunlar sahnerda, tatil 3 aylarında, çay Fabrikasında, mevsimlik emekçi olarak da çalışır. 1954 ’de, iki dostuyla birlikte, pek uzun ömürlü olmayan “Bomba” isimli haftalık espri gazetesini çıkarmıştır. Bu mecmuanın çıkarılmasından üç ay sonra duruşma kararıyla kapatıldı ve yazarına altı ay mapus cezası verildi, ancak bu cezanın tecil ettirildi.
1956 senesinde Rize lisesinden mezun oldu.
1956 senesinde İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ’nde okumaya başladı. Daha talebeliğinde tiyatroya gönül verdi. Üniversitede, Talebe Birliğine bağlı, Gençlik Tiyatrosu ’na katıldı. Daha sonraki senelerde, bu acemi tiyatroda, idareyicilik ve rejisörlük yapmış ve toplulukla birlikte, yurt içinde ve dışında turnelere çıkmış, şenliklere katılmıştır.
Talebelik senelerinde Varlık mecmuasında ilk şiirlerini yayınlatır. 1959 senesinde ilk senaryosunu yazdı.
1959 senesinde yazdığı ilk senarım” sansüre takıldı. 1960 senesinde ilk tiyatro oyunu olan “Dışarda Yağmur Var”ı yazdı ve sahneledi.
1961 senesinde İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ’nden mezun oldu. Aynı sene yazdığı bir film senaryosu Merkez Film Hakimiyeti Kurulunca resmi sansür heyeti mahzurlu bulundu, onaylanmadı. 1962-1964 seneleri arasında askerliğini yedek subay olarak yaptı.
1964 senesinde yazdığı İzmit ’teki Good-Year lastik fabrikasındaki grevi mevzu alan “Kondulu Hayriye” isimli oyunu valilikçe menedildi. 1969 senesinde yazdığı “Seferi Ramazan Beyin Nafile Dünyası” da 1971 senesinde Ankara Sanat Tiyatrosunda sahnelendiğinde Sıkıyönetimce menedilmiştir.
1965-1966 senelerinde, Türkiye Ulusal Talebe Federasyonu tarafından tertip edilen, Beynelmilel Kültür Şenliklerini yönetti.
1965 senesinde program yazarı olarak Türkiye Radyo Televizyon Müessesesine girdi ve 1981 senesine kadar hizmet verdiği bu müessesede, muhtelif programlara imalci olarak vazife yaptı. İzmir ve Ankara radyolarında 4 program, istanbul Radyosu ’nda, kültür ve eğitim müdürlükleri yaptı. 1981 senesinde Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ’den uzaklaştırılınca devlet memuriyetinden istifa etti.
1972-1973 senelerinde kabare cinsinde skeçler yazdı.
1974–1976 seneleri yazdığı arasında “Bir Vefatın Cemiyetsel Anatomisi” isimli reyin ile Türk Dil Müesseseyi ve Avni Dilligil mükâfatlarını kazandı. Bu reyin, 1978 ’de, Devlet Tiyatrosu ’nda, Can Gürzap idaresinde sahnelendi.
1978 senesinde senaryosunu yazdığı “At Gözlüğü” Yusuf Kurçenli idaresinde çekilerek film haline getirildi.
1977 senesinde yazdığı “Rumuz Goncagül” isimli oyununu Rutkay Aziz sahneledi ve 1981–1982 tiyatro sezonunda Senenin Oyunu mükâfatını aldı. Bu reyin 1987 senesinde Macit Koper tarafından senaryolaştırılarak, Hakan Balamir üretimciliğinde ve İrfan Tözüm rejisörlüğünde sinema filmi olarak çekildi ve Onno Tunç ’un müziklerini yaptığı filmde Türkan Şoray, Hakan Balamir, Müşfik Kenter, Macit Koper, Altan Karındaş, Tuluğ Çizgen, Pekcan Koşar oynamıştır.
Oktay Arayıcı, 1970 senesinde Semiha Buhara ile evlendi. Murat ve Zeynep isimlerine iki çocuğu vardır.
Oktay Arayıcı, 21 Ocak 1985 tarihinde İstanbul ’da 49 yaşında akciğer kanseri sebebi ile can vermiştir.
Oktay Arayıcı, oyunlarında ciddi ve kesin iletiler vermekle birlikte, yaklaşımı müsamahalı ve beşeridir. OyOyun bireylerinin bilmeden yanılgılar yapmaları ise hoşgörülebilir beşeri zaaflar olarak verilmektedir. Bu sebeple yazarın, müsamahalı ve şakalı bir ironi anlayışının olduğunu söyleyebiliriz.
Türk Tiyatrosunun en ehemmiyetli yazarlarından bkocamandır Oktay Arayıcı. Ananesel kaynakları kullanan ve bununla beraber epik tiyatro öğeleri de btemizleten oyunlar yazan Oktay Arayıcı; sorgulayan, problemleri bulmaya, teşhis etmeye çalışan ve tiyatro müşterisinin bu sorunları vurgulayarak hayatına istikamet vermesini isteyen bir yazardır.
Tiyatroda yeni biçimler sınamış, bu sınamalarında hep sarihçe bir kumpas isteğini, yarattığı şahısların laflarında ve izlenen olayın tesirinde göstermiştir. Yazdığı dört temel oyununda da sınamalarını ilerici-cemiyetçi çizgisini sürdüren yazar. Az ama itinayla yazmıştır
Mükâfatları :
1982 – Ankara Sanat Müesseseyi Mükâfatı – Senenin Oyunu mükâfatı – Rumuz Goncagül
1978 – Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Muhabirleri Derneği mükâfatı – senenin en başarılı yerli imali, At Gözlüğü
1979 – Türk Dil Müesseseyi mükâfatları – Bir Vefatın Cemiyetsel Anatomisi
1979 – Avni Dilligil mükâfatları – Bir Vefatın Cemiyetsel Anatomisi
1971 – Sanathoşlanırlar Derneği Mükâfatı – Seferi Ramazan Bey ’in Nafile Dünyası Melih Cevdet Anday ile birlikte
1971 – Avni Dilligil mükâfatı- Seferi Ramazan Bey ’in Nafile Dünyası
1970 – Cumhuriyet Gazetesi Yunus Nadi Abalıoğlu Hediyeyi – İkinci Hedef
Senaryo :
1959 – Gel Nişanlanalım
1970 – İkinci Hedef
1978 – At Gözlüğü
1981 – Rumuz Goncagül
Yazdığı Tiyatro Oyunları :
1960 – Dışarda Yağmur Var
1964 – Kondulu Hayriye
1969 – Seferi Ramazan Beyin Nafile Dünyası
1974 – Bir Vefatın Cemiyetsel Anatomisi
1977 – Rumuz Goncagül
1978 – At Gözlüğü
1978 – Tanili Dosyası Geçit
1982 – Babalar kabare oyunu
Fehime Aramızda Bitirilmemiş
Tatlı Su Balıkları Bitirilmemiş
