Muhtaç Baykurt Biyografisi
Edebiyatta; reelci yaklaşımı benimsemiş bir yazardır.
Muhtaç Baykurt, 15 Haziran 1929 tarihinde Burdur Yeşilova ’da doğmuştur. Hakikat ismi Tahir’dir. Annesinin ismi Elif ve babasının ismi Veli ’dir. 1936 senesinde Akçaköy İlkokulu’nda eğitimine başladı. 1938 senesinde babası can verdi. Babasının vefatından sonra dayısı Osman Erdoğuş tarafından Balıkesir şehrine bağlı Burhaniye köyüne götürüldü ve orada dayısının yanında dokumacılık yapmaya başladı. 2. Dünya Savaşının başlamasıyla dayısı askere alınca Tahir’de Akçaköy ’e dönerek mektebe kaldığı yerden devam etti.
1942 senesinde ağır bir sıtma hastalığı geçirdi. 1943 senesinde ilkokulu Akçaköy’de bitirdikten sonra Isparta Gönen Köy Enstitüsü‘ne devam etti. 1948 senesinde köy hocayı olarak mezun olduktan sonra, kendi köyüne yakın olan Kavacık köyüne atandı. Daha sonra Dereköy ’ye atandı.
1947 senesinde Köy Enstitüleri ve Kaynak Mecmuası’nde şiirleri çıkar ve bu senelerde evvel şiirlerinde daha sonra tüm yazılarında “Muhtaç Baykurt” ismini kullanmaya başladı.
1953 senesinde başladığı Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nde Edebiyat Bvefatı ’ne devam ederek, 1955 senesinde mezun oldu. Sivas, Hafik ve Şavşat’ta Türkçe hocayı olarak vazife yaptı.
1957 senesinde Ankara Piyade Yedek Subay Ortaokulu ’na hoca olarak askerliğini yaptı. Askerlikten sonra Şavşat Ortaokulu’na hoca olarak atandı.
Demokrat Parti iktidarı yarıyılında misyondan alınarak, pasif bir misyona getirildi. Cumhuriyet gazetesindeki bazı yazıları suratından hocalıktan alınıp Ankara ’da Ulusal Eğitim Bakanlığı Yapı İşleri Bvefatı ’nde görevlendirildi.
1958 senesinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan ilk romanı “Yılanların Öcü” sebebiyle hakkında kovuşturma açıldı. Altı ay sarihte kaldıktan sonra hakkında takipsizlik kararı verilen Baykurt; 1960 İhtilali’nden sonra, Ankara ilköğretim müfettişliğine getirildi.
1962-1963 senelerinde Amerika‘ya giderek, Bloomington İndiana Üniversitesi’nde, ders taşıtları mevzusunda uzmanlık eğitimi gördü. 1963 senesinde yurda dönerek Ankara İlköğretim müfettişliği vazifesini sürdürür. 1965 senesinde Türkiye Hocalar Sendikası’nın kuruluş çalışmalarına katılarak, aynı zamanda başkanlığını da yürüttü.
1966 senesinde yeni kurulan Ulusal Folklor Enstitüsü ’nde uzman olarak atandı.
Türkiye Hocalar Ulusal Federasyon’u genel başkanlığına seçilen yazar, 1969 senesindeki Türkiye genelinde yapılan, ilk hocalar boykotuna katılması neticeyi, tekerrür sarihe alındı. Bu faaliyetlerinden sonra tekerrür misyondan alınarak bakanlık emrine alınır ancak Danıştay kararı ile misyonuna geri döndü.
1971 Askeri müdahalesinden sonra, uzun müddet tutuklu kaldı.
1966 senesinde Ulusal Folklor Enstitüsü’nde uzmanlık, Kültür Bakanlığı’nda danışmanlık, 1970 senesinde ODTÜ‘de ulusla ilişkiler ve yayın müdürlüğü misyonlarında çalıştı. Daha sonra, Almanya‘nın Duisburg şehrine sevk edildi. Burada; Yabancı Çocuk ve Gençlerin Teşvik ve Bölgesel Çalışma Müesseseyi’nda, eğitim uzmanlığı yaptı.
1977 senesinde İsveç ’te hoca yetiştirme çalışmalarına katıldı. 1979 senesinden sonra Almanya ’nın Essen eyaletinin Duisburg şehrinde yaşamıştır. 1986 senesinde Duisburg ’ta hocalığa başlar ve yurt dışında oluşan Türkiye Aydınlarıyla Dayanıma Teşebbüsü ’nin idaresinde vazife aldı.
1995 senesinde Almanya ’da hocalık yaptığı Pestalozzi Mektebi ’ndan emekli oldu.
Edebiyat dünyası ile ilk tanışması 1945 senesinde şiirleriyle oldu. Sonraları cemiyetçi, reelci bir yaklaşımla yazdığı kısa hikayeler geldi. Yeditepe, Yücel, Varlık, Fikirler, Kaynak, İmece, Yazın, Sanat Olayı, Cumhuriyet, Evrensel, Doğrultu gibi gazete ve mecmualara yazılar yazdı.
Bir yarıyıl göç sualin ele alarak Almanya ’daki Anadolu insanının başkalaşım süreci içinde yine biçimlenmesinin getirdiği kasvetleri, değişik bir kültüre geçim sağlamak için gösterilen çabaları çok boyutlu bir biçimde aktardı.
Muhtaç Baykurt, 1955 ’te çıkan ilk kitabı Çilli ’de, Seçilmiş Hikâyeler ve Beraber mecmualarında yayınladığı hikayelerini topladı. Sonraki hikaye kitapları Efendilik Savaşı 1959, Cüce Muhammet 1964, Anadolu Garajı 1970, İçerdeki Oğul 1974, ile Yılanların Öcü 1959, Irazcanın Dirliği 1961, Tırpan 1970 gibi romanlarında köy yaşamını, köylünün bilincinde ve bilinçaltındaki isteklerini, tepkilerini ve paradokslarını yansıttı.
Eserleri edebi kıymetinin yanı gizeme toplumbilim ve ulusbilim güzergahından zengin bir kaynak olarak da görülen Baykurt ’un kullandığı dil natürel, yalın, şiirsel bir ulus Türkçesi olarak değerlendirildi.
Muhtaç Baykurt, 1951 senesinde Muzaffer isminde bir hanım ile evlendi. Işık d.1957 ve Sönmez 1958 isminde iki kızı, Tonguç d.1962 isminde bir oğlu vardır.
Muhtaç Baykurt, 11 Ekim 1999 tarihinde Almanya Essen ’de pankreas kanserine yenik düşerek 70 yaşına can vermiştir. Duisburg’da tertip edilen merasimden sonra İstanbul’a getirilerek Zincirlikuyu’da defnedildi.
Muhtaç Baykurt ’un Yılanların Öcü isimli eseri 1961 ’de Metin Erksan, 1985 ’te Şerif Gören tarafından filme çekildi.
Mükâfatları :
1958 – Yunus Nadi Roman Mükâfatı Yılanların Öcü
1970 – Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Sanat Mükâfatları Tırpan
1970 – Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Sanat Mükâfatları Huduttaki Ölü
1971 – Türk Dil Müesseseyi Roman Mükâfatı Tırpan
1974 – Sait Faik Hikâye Hediyeyi Can Parası
1978 – Orhan Kemal Roman Hediyeyi Kara Ahmet Epopeyi
1979 – Tiyatro 79 Mecmuası tarafından Senenin Oyunu Mükâfatı Sakarca
1980 – Avni Dilligil Tiyatro Mükâfatı Tırpan
1984 – Berlin Senatosu Çocuk Yazını Mükâfatı Barış Çöreği
1985 – Alman Sanayi Birliği BDI Yazın Mükâfatı Gece Vardiyası
1998 – Sedat Simavi Roman Mükâfatı Yarım Ekmek
1998 – Yaşam Radyo Ustalara Saygı Onur Mükâfatı
1999 – Pir Sultan Abdal Derneği Mükâfatı
Kitapları :
Roman :
1954 – Yılanların Öcü
1961 – Irazcanın Dirliği
1961 – Onuncu Köy
1967 – Amerikan Bandajı
1970 – Tırpan
1973 – Köy göçüren
1975 – Keklik
1977 – Kara Ahmet Epopeyi
1977 – Yayla
1983 – Yüksek Fırınlar
1986 – Koca Ren
1997 – Yarım Ekmek
1980 – Kaplumbağalar
Hikaye :
1955 – Çilli
1959 – Efendilik Savaşı
1961 – Karın Sızısı
1964 – Cüce Muhammet
1970 – Anadolu Garajı
1971 – On Binlerce Kağnı
1973 – Can Parası
1974 – İçerdeki Oğul
1975 – Huduttaki Ölü
1982 – Gece Vardiyası
1982 – Barış Çöreği
1986 – Duirsbug Treni
1992 – Bizim İnce Kızlar
1998 – Dikenli Tel
Çocuk Kitapları :
Topal Dost
Yandım Ali
1979 – Sakarca
Sarı Köpek
1984 – Barış Çöreği
1985 – Dünya Hoşu
1985 – Saka Kuşları
Şiir :
Bir Uzun Yol
Arkadaşlığa Akan Şiirler
Toplum ve Eğitim Yazıları :
1960 – Dert Tepesi
1976 – Şamaroğlanları
1974 – Kerem ile Aslı
1978 – Kale Kale
1980 – Kaplumbağalar
